Honderden artsen hebben de verklaring ondertekend tegen euthanasie bij mensen met ernstige dementie omdat hun ‘weerzin om het leven van een weerloos mens te beëindigen te groot is’. Jammer dat die artsen hun eigen rol vergeten.
Mijn lief is anderhalf jaar geleden overleden. Hij was 52. Een jaar eerder werd duidelijk dat hij Fronto Temporale Dementie (FTD) had. Een vorm van dementie die zijn sociale gedrag en persoonlijkheid ruïneerde. Na de diagnose zei hij dat hij dood wilde als hij de regie uit handen moest geven.
Wij hadden geluk. We troffen een arts die zijn verantwoordelijkheid nam. Hij vertelde dat er een uitgebreide wilsverklaring moest komen. En dat hij al in een vroeg stadium een SCEN-arts wilde inzetten om te zorgen dat het proces naar de dood van mijn vriend zorgvuldig zou zijn. De arts was overtuigd van de doodswens van mijn lief; hij kende zijn patiënt en respecteerde zijn keuze.
Eerlijk
We zagen de huisarts na de diagnose met grote regelmaat. Hij stelde veel vragen over de uitgebreide wilsverklaring en was eerlijk over euthanasie. De SCEN-arts waarschuwde ons, net zoals de huisarts ook deed, dat mijn lief zou sterven als hij zich nog bewust was van wat er gebeurde. “We moeten er niet vijf voor 12 bij zijn, maar tien voor 12; anders is het bij dementie te laat.” Die zinnetjes bleven vaak in mijn hoofd rondspoken. Tegelijkertijd was er geen ontkomen aan dat mijn lief snel achteruit ging.
Als we nog geen jaar na de diagnose bij de huisarts komen, vraagt die, zoals iedere vijf á zes weken, of mijn vriend nog wil leven. Hij tikt, praten lukt dan al lang niet meer, op de iPad: ‘Nee. Ik wil liever dood zijn’. En dan gaat het snel. De huisarts regelt een nieuwe afspraak met de SCEN-arts. En die vindt dat aan alle eisen van zorgvuldigheid is voldaan. We dralen. Willen het over de zomervakantie heen tillen. Maar de huisarts is resoluut en eerlijk. Hij is bang dat mijn vriend snel niet meer wilsbekwaam is.
Dankbaar
Ik ben de huisarts van mijn vriend enorm dankbaar. Hij is eerlijk geweest, heeft zijn verantwoordelijkheid genomen, moed getoond en zijn belofte ingelost. Allemaal zaken die hebben voorkomen dat mijn vriend tot een weerloos mens reduceerde. En dat is precies wat ik mis in de krantenadvertentie. Waarom laat een huisarts zijn of haar patiënt zo ziek worden dat euthanasie als moreel weerzinwekkend wordt ervaren? Waarom grijpt een arts niet veel eerder in? Of verwijst hij zijn of haar patiënt niet door als hij of zij sowieso liever geen euthanasie wil uitvoeren? Dan kunnen de patiënt en de familie tenminste tijdig op zoek naar een arts die wel wil helpen, zoals ook de artsenfederatie KNMG propageert.
Huisarts Jaap Schuurmans, een van de initiatiefnemers van de advertentie, zegt dat mensen met dementie niet consistent zijn. Juist daarom moet de huisarts dat wel zijn. Net zoals de arts eerlijk moet zijn. Naar zichzelf, de patiënten en diens naasten. Absoluut niet makkelijk, ik weet het. Maar het voorkomt veel onduidelijkheid en onzekerheid bij patiënten met dementie en hun naasten.
