Volgend jaar is het laatste jaar van de in 2012 ingestelde overgangsregeling voor vastgoed in de langdurige zorg. Vanaf 2018 zijn zorginstellingen écht volledig verantwoordelijk voor de investeringen in en de financiering van hun vastgoed.
Het betreft hier de geleidelijke overgang van nacalculatie naar een Normatieve Huisvestingscomponent (NHC). Verandert er nu daadwerkelijk iets? De tijdshorizon van vastgoed is dertig jaar. Het afschaffen van het bouwregime in 2009 was reeds de start van een hoger risicoprofiel voor zorginstellingen.
Eén integraal tarief
Toch merk ik ook bij een groot deel van de instellingen onzekerheid over de gevolgen van volledige integrale tarieven. De comfortabele situatie van een separate vastgoedcomponent met een vaste indexatie verdwijnt. Persoonlijk verwacht ik in 2018 één tarief waarover zorginstellingen en het zorgkantoor dienen te onderhandelen. De ziekenhuissector heeft deze stap al enkele jaren geleden gemaakt. Dit heeft niet direct geleid tot financiële problemen en ziekenhuizen investeren ook nog steeds.
Afstappen van denkpatroon
Het betekent wel dat zorginstellingen moeten afstappen van het NHC-denken. Het betreft een oude norm op basis van een beperkte definitie die geen relatie heeft met de zorgexploitatie. Juist dit laatste biedt voor zorginstellingen kansen.
Zorgvastgoed dient het primaire zorgproces en is hier direct van afhankelijk. Op het moment dat zorginstellingen de integrale benadering omarmen en implementeren in hun financiële sturing, ontstaat er een betere match met de zorgexploitatie. In de businesscase van het vastgoed komen dan juist andere elementen beter tot hun recht. Zoals onder andere het effect van kwaliteit van zorg op de bezetting, het efficiënter inrichten van logistieke processen, implementeren van e-health en domotica.
Vaststellen reële kostprijzen
Om dit te realiseren dient er nog wel een slag gemaakt te worden in de kostprijzen binnen de langdurige zorg. Deze zijn momenteel teveel gebaseerd op oude normen en bevatten geen vastgoedcomponenten. Om te komen tot integrale kostprijzen is het dan ook van belang om reële kostprijzen voor de vastgoedexploitatie vast te stellen. Vastgoed is breder dan in de NHC-definitie altijd is verondersteld. Ook het exploitatieonderhoud en energielasten zijn vastgoedgebonden.
Betere sturing
Op het moment dat er inzicht is in reële integrale kostprijzen, zijn zorginstellingen in staat ook daadwerkelijk te sturen. Op basis van kostprijzen en de omzet kan inzicht worden verkregen in de marges van verschillende diensten en de rendementen van vastgoedobjecten. Hiermee is een zorginstelling in staat een juiste afweging te maken voor de beste kwaliteit zorg zonder dat dit de financiële continuïteit in gevaar brengt.
Goede ervaringen
In de curatieve sector is men al een volgende stap een het maken. Hoewel reële integrale kostprijzen hier ook vaak nog ontbreken. Een aantal ziekenhuizen en ggz-instellingen kiest voor een meer separate positionering van het vastgoed binnen de organisatie. Hiermee ontstaat meer een verhuurder-huurder relatie. Dit leidt tot meer bewustwording rondom het vastgoed door concrete financiële prikkels. Stap dus zo snel mogelijk af van het NHC-denken en zet in op integrale sturing waarbij het vastgoed een onderdeel is. Des te sneller zorgt u voor een betere match tussen vastgoed en de zorg.
Partner Finance Ideas en lid algemeen bestuur HEAD
