Innoveren in de zorg wordt als zeer noodzakelijk, maar ook zeer moeilijk ervaren. Er zijn best innovatieve zorgverleners te vinden, maar helaas zijn organisaties door wetgeving en rigide procedures vaak heel goed in staat om deze enthousiastelingen te demotiveren.
De zoektocht naar meer regie bij de patiënt in zijn behandeling, of beter nog: zijn eigen gezondheid, is jaren geleden al gestart. Eén van de manieren waarop destijds een aantal enthousiaste zorgverleners hiermee aan de slag ging, was via het voeren van zogenaamde Twitter-spreekuren. Hierbij konden patiënten die vragen aan een zorgverlener hadden, deze laagdrempelig en plaats én tijd ongebonden via Twitter stellen.
Geïnspireerd door dit fenomeen, bedachten wij destijds dat wij als ziekenhuisapotheek eigenlijk nooit vragen kregen van patiënten. Dit kon twee redenen hebben. Óf alles was compleet duidelijk en onze patiënten waren zeer goed geïnformeerd óf men kon ons niet vinden (als men al wist dat wij bestonden). Wij vermoedden het laatste.
Wij maakten daarop Twitter-account @apotheeksneek aan en drukten kaartjes die wij uitdeelden aan patiënten die werden opgenomen in ons ziekenhuis. Als patiënten vragen hadden, konden ze deze via Twitter stellen of ze konden via Twitter vragen of de apotheker langs wilde komen. Vol goede moed gingen wij van start, maar vragen bleven uit. We kwamen er al snel achter dat Twitter maar zeer weinig gebruikt werd door onze patiënten. Einde Twitter-spreekuur.
Alternatief
Niet lang daarna kwam er een nieuwe smartphone-applicatie op de markt met miljoenen gebruikers in Nederland, waarbij op zeer laagdrempelige wijze onderling gecommuniceerd kon worden: Whatsapp. Opnieuw zagen wij kansen om onze patiënten beter te kunnen informeren en daardoor meer regie te geven middels een Whatsapp-spreekuur. Omdat wel duidelijk was dat deze applicatie niet aan de veiligheidseisen voldeed, gingen wij op zoek naar een alternatief dat beter voldeed. Dat vonden wij in Kanta Messenger van Topicus. Dit werd onderschreven door een artikel in Medisch Contact.
Bijkomend voordeel was dat dit in tegenstelling tot Whatsapp ook op tablets werkte. Bovendien maakt Kanta Messenger een verbinding op basis van het scannen van elkaars QR-code in plaats van op basis van een telefoonnummer. Als één van de twee personen in het gesprek het gesprek beëindigt, is dit ook definitief. Men kan dan pas weer een gesprek aangaan als elkaars QR-code gescand wordt. Dit was een voordeel voor de manier waarop we de applicatie in wilden zetten. Namelijk een vraagbaak zijn voor de opgenomen patiënten in ons ziekenhuis.
Pijnlijke situatie
Na opstellen van een protocol volgde goedkeuring door de lokale ethische commissie. Een enthousiaste afdeling chirurgie was ook snel gevonden. Niets stond de start van het experiment meer in de weg. Een laatste check bij de juridische afdeling van het ziekenhuis in het voorjaar van 2016 leverde echter een pijnlijke situatie op. Wij kregen als reactie dat de afdeling ICT vermoedelijk ook met iets dergelijks bezig was, met een aantal mensen van de betreffende afdeling in de cc (!). Deze afdeling hadden we bewust niet betrokken bij het Whatsapp spreekuur om de vaart in het project te houden én het feit dat we geen gebruik hoefden te maken van de ziekenhuis ICT.
De weken erna ontstond, ondanks de goedkeuring van de ethische commissie een mailwisseling met als eindresultaat dat het project niet kon starten. Aangezien wij echter wel geloofden in het Whatsapp-spreekuur besloten wij een andere weg te kiezen. We plaatsten een oproep op LinkedIn: wie aan de slag wil met onze protocollen en onderzoeksopzet, mag deze zo van ons gebruiken.
Drempels
Dit leidde tot een dertigtal enthousiaste reacties van ziekenhuizen en apotheken waarbij wij de protocollen van het project verstuurden. Nu leert de ervaring dat er tussen een enthousiaste reactie en het daadwerkelijk starten nog een behoorlijk verschil zit. Om die reden zijn wij dan ook heel trots dat het Zuyderland ziekenhuis inmiddels de eerste patiënten geïncludeerd heeft voor hun Whatsapp-spreekuur. Daar zaten net zulke enthousiaste zorgverleners die wél in staat waren het project op te starten. Zo kan ons initiële idee toch in de praktijk worden onderzocht. We hopen hiermee enthousiaste zorgverleners te inspireren om niet bij de pakken neer te gaan zitten bij ervaren drempels, maar ook andere manieren te zoeken om innovatieve ideeën in de praktijk te brengen.
Ziekenhuisapotheker bij het Antonius Ziekenhuis Sneek en Emmeloord
