De Inspectie Gezondheidszorg heeft een nieuwe lijst over de verpleeghuizen uitgebracht. In juli waren er 150 organisaties waar de inspectie zorgen over had, nu nog 35. Het aantal organisaties met hele grote risico’s is van 11 naar 8 gegaan. Ook is het aantal medicijnincidenten afgenomen. Al deze getallen op een rijtje zettend lijkt het of de verpleeghuiszorg de afgelopen maanden aanzienlijk verbeterd is. Is dat ook zo?
LOC (de landelijke koepel van cliëntenraden) is al vele jaren betrokken bij het verbeteren van de kwaliteit in de ouderenzorg. In 2002 hebben we bijvoorbeeld al bodemindicatoren opgesteld met de inspectie en anderen. Dat waren tien alarmbellen: als de zorg daar niet aan voldeed was het echt foute boel. We zagen dat instellingen waar het niet goed ging enorm hun best deden om die tien punten te verbeteren. Op andere punten zakte de zorg weg.
Uiteindelijk bleven er ook op deze tien punten weinig structurele verbeteringen zichtbaar. Een paar jaar later hadden we normen voor verantwoorde zorg. Daar zagen we hetzelfde patroon: een korte verbetering en daarna zakte het weer terug. We hebben een groot landelijk verbeterprogramma gehad: Zorg voor Beter. De daar ontwikkelde methoden voor verbetering van de zorg hielden ook geen stand.
Industrieel proces
Kortom: er is meer aan de hand. Zorg is steeds meer verworden tot een industrieel proces. Het idee is dat je als je de juiste procedures, richtlijnen en methoden volgt er vanzelf goede zorg ontstaat. Concurrentie moet de zorg verbeteren en mensen bepalen op grond van keuzesites waar zij hun zorg willen hebben. De zorgorganisatie als leverancier en degene die zorg nodig heeft als consument. Met allerlei systemen om te controleren of de zorg verantwoord is.
Op de tekentafel klopt het allemaal wel. Alleen is de realiteit anders. Het gaat namelijk niet over productieprocessen, maar over mensen. Mensen die in verbinding staan met elkaar. Mensen met hun eigen waarden en drijfveren. Mensen die zich de ene dag lekkerder voelen dan de andere dag. Mensen met hun eigen manier van leven en hun eigen verleden. Dat geldt voor degene die zorg nodig heeft, de naasten en de zorgverlener.
Het gevolg van al die systemen is dat mensen er letterlijk en figuurlijk doodziek van worden. Wat moet je met een protocol probleemgedrag? Het is toch veel beter om te onderzoeken waarom iemand onrustig is? Wat moet je met regels rond eten en drinken? De appeltaart van de familie moet in de prullenbak, omdat die mogelijk tot lichamelijke klachten leidt. We mogen geen risico’s meer lopen. We zijn heel ver afgedwaald van waar het in de zorg echt om gaat: een mens die ondersteuning nodig heeft om zijn leven te kunnen leiden. En mensen die ondersteuning willen bieden.
Radicale vernieuwing
Het is makkelijk om als landelijke belangenorganisatie te roepen dat het allemaal anders moet. Het helpt ook niet. Daarom is LOC een andere weg ingeslagen. LOC verbindt mensen die aan waarde-volle zorg willen werken. Dat zijn cliëntenraden, maar ook mensen die zelf met zorg te maken hebben, naasten, zorgmedewerkers, bestuurders en beleidsmakers. LOC gaat daarmee door de oude scheidslijnen van belangenorganisaties heen. En is steeds meer een beweging waarde-volle zorg. Om tot waarde-volle zorg te komen hebben we mensen nodig die daaraan willen werken.
We merken dat steeds meer mensen de bedrijfsmatige kijk op de zorg spuugzat zijn. Met hen willen we gezamenlijk bouwen aan een andere zorg. Een zorg waar het echt over mensen gaat. Waar mensen van waarde voor zichzelf en voor de maatschappij mogen zijn. LOC is net gestart met het driejarige project ‘radicale vernieuwing verpleeghuiszorg’ (zie www.radicalevernieuwing.nl). Daarbij bouwen we met allerlei mensen aan een zorg waar de relaties centraal staan en niet de regels. Het is zo prettig te voelen hoe degenen die met dit project meedoen vanuit passie aan goede zorg willen werken. Maar ook in andere sectoren gebeuren prachtige dingen. Zoals de ouders en de jongeren die zelf bijeenkomsten organiseren, waarin zij aangeven wat zij belangrijk vinden in de jeugdhulp.
Mensen
Bij mensen ligt de sleutel om tot betere zorg te komen. Bij mensen die niet een opgelegd protocol volgen, maar afstemmen op wat de ander nodig heeft. De ander mens laten zijn en helpen te realiseren wat niet op eigen kracht lukt. Dat geldt voor de hele zorg. Of het nou zorg voor ouderen, voor jongeren of mensen met een handicap is.
Laten we met elkaar bouwen aan waarde-volle zorg. Want daarmee krijgen we een duurzame verbetering van de zorg. Zorg waar mensen die zorg nodig hebben zich door geholpen voelen en hun eigenwaarde behouden. Waar medewerkers vanuit hun passie kunnen werken. Waar bevlogen bestuurders de ruimte krijgen. Waar instanties en systemen die daarbij niet helpen verdwijnen.
Welkom bij de beweging waarde-volle zorg!
Coördinator LOC Zeggenschap in de zorg
