De wet DBA is slecht nieuws voor zzp-ers, ziekenhuizen en patiënten. Als staatssecretaris Wiebes geen actie onderneemt zien we de toekomst somber in.
Op 29 september vond er een voortgangsdebat plaats over de wet DBA. In dit debat heeft staatssecretaris Martin van Rijn specifiek de zorg tot probleemgebied verklaard. Er kan in zijn ogen moeilijk sprake zijn van ondernemerschap binnen het medisch speelveld. Ziekenhuizen die na 1 mei 2016 toch nog zzp-ers inschakelen riskeren een boete die kan oplopen tot ca. 80.000 euro per jaar. In juni rekenden we al uit dat dit voor een gemiddeld ziekenhuis met 10 tot 15 zzp-ers tot boetes kan leiden van meer dan 1 miljoen euro. Ziekenhuizen kunnen dat financieel niet dragen. Wie elk risico wil vermijden, kan het beste per direct stoppen met de inzet van zzp-ers zolang de wet DBA niet is aangepast. Met alle gevolgen van dien.
Onrechtmatig
Vooral in ziekenhuizen wordt op kritische schaarste functies al jaren tot volle tevredenheid gebruik gemaakt van zzp-ers. Denk aan de inzet van een verpleegkundige SEH, OK assistent, anesthesie medewerker, recovery of IC-verpleegkundige. Met de VAR liepen de ziekenhuizen hierbij geen enkel risico. Vooraf was immers duidelijk dat het hier ondernemers betrof. Door de wet DBA is de situatie echter fundamenteel veranderd. Zolang de wet niet wordt aangepast, is het ronduit onrechtmatig om op basis van een inleenovereenkomst zzp-ers in te zetten. Immers, het werk kan evengoed worden gedaan door de eigen medewerkers. Vrije vervanging is door allerlei kwaliteitsmaatregelen en certificeringen onhaalbaar (in het belang van de patiënt) en een OK of IC zonder gezagsverhouding is een fabel.
Patiënt is de dupe
Inmiddels is er binnen de zorg een scheef speelveld ontstaan. Een aantal ziekenhuizen neemt het risico van het inzetten van zzp-ers wel en een aantal niet. Het schijnt dat er ziekenhuizen zijn die zelfs geen verloskundigen meer toelaten bij spoedbevallingen, omdat zij van iedere claim gevrijwaard willen zijn. Ziekenhuizen die de wet DBA naleven, krijgen te maken met het sluiten van bedden en OK’s, omdat zij de formatie niet rond krijgen. De zzp-ers die geweerd worden, hebben vooralsnog opdrachten genoeg. Er zijn immers ziekenhuizen die de wet DBA voor kennisgeving aan nemen en waar zij nog wel aan de slag kunnen. Dat betekent in de praktijk dat deze zzp-ers hun ondernemerschap nog niet verruilen voor een vast dienstverband. De schaarste houdt dus aan en de patiënt is hier de dupe van.
Slecht nieuws voor zzp-ers
Is de wet DBA slecht nieuws voor zzp-ers? Ja, zonder meer. Willen deze professionals hun vak blijven uitoefenen, dan zullen ze toch echt het ondernemerschap op moeten geven en ergens in vaste dienst moeten treden.
Oproep aan staatssecretaris Wiebes
De wet DBA treft niet alleen zzp-ers en ziekenhuizen, maar ook patiënten die goede zorg hard nodig hebben. Een schadelijk en waarschijnlijk ook onbedoeld neveneffect. We roepen staatssecretaris Wiebes daarom op om met een helder uitvoeringsbesluit richting de Belastingdienst te komen. Een besluit waarin staat dat iedereen met een eigen BV en een hoger tarief dan bijvoorbeeld € 35 per definitie een ondernemer is en dus ook per definitie nooit in een arbeidsverhouding terecht kan komen. We roepen de staatssecretaris met klem op om hier haast mee te maken. Voordat het te laat is.
Frank Kaptein en coauteurs Rob de Laat en Paul Oldenburg
Frank Kaptein is directeur van de inkoopcoöperatie voor de zorg Intrakoop. Rob de Laat is oprichter en eigenaar van managed service provider Staffing MS en samen met Paul Oldenburg auteur van het boek Professioneel Inhuren van Flexibele Arbeid.