Onder alle negatieve media-aandacht over minder goed functionerende verpleeghuizen vallen goede berichten vaak minder op. Terwijl verpleeghuizen vanuit hun unieke geriatrische revalidatiezorgfunctie juist bijdragen aan het langer thuis wonen van kwetsbare ouderen!
Een voorbeeld van een goed bericht betreft het binnen het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) uitgevoerde project Op Weg Naar Herstel van de Universiteit Maastricht. Dit project gaat over Geriatrisch Revalidatiezorg (GRZ) die door verpleeghuizen wordt aangeboden.
In tegenstelling tot andere landen, waar verpleeghuiszorg veelal definitieve verblijfszorg betekent, houden Nederlandse verpleeghuizen zich van oudsher al bezig met revalidatie van kwetsbare ouderen die na een korte ziekenhuisopname nog niet terug kunnen naar huis. Het gaat jaarlijks om zeker 40 duizend patiënten met een gemiddelde leeftijd van 79 jaar. Ongeveer 60 procent hiervan kan na zo’n twee maanden weer naar huis, 10 procent overlijdt en de overige 30 procent blijft in het verpleeghuis.
Conclusie 1: Verpleeghuizen dragen met deze zorgfunctie dus van oudsher al bij aan het langer thuis blijven van kwetsbare ouderen!
Goed lopende ketenzorg belangrijk
Geriatrische revalidatiezorg kan alleen maar succesvol zijn als deze is ingebed in een soepel verlopend ketenzorgtraject! Idealiter zou dit een op maat gesneden traject moeten zijn met continue betrokkenheid van de betrokken oudere en diens verwanten. Zo’n traject krijgt gestalte via achtereenvolgens een adequate triage in het ziekenhuis, een goede overdracht naar de GRZ-afdeling, optimale geriatrische revalidatiezorg op de GRZ-afdeling zelf, een goede voorbereiding op de terugkeer naar de thuissituatie met een goede overdracht naar de betroken professionals in de eerstelijnszorg (huisarts, paramedici en thuiszorg), die dan via een goede nazorg het hele traject kunnen afsluiten. Zo vloeiend gaat het echter vaak nog niet….
Knelpunten
Ouderen die dit traject doorlopen, maken verschillende ‘overplaatsingen’ tussen zorgorganisaties mee en krijgen daardoor te maken met een verscheidenheid aan zorgverleners. Dit leidt regelmatig tot knelpunten. Zo is het in het ziekenhuis soms moeilijk in te schatten wie gebaat is bij geriatrische revalidatiezorg en wie niet. Een ander knelpunt is dat wensen en mogelijkheden van de ouderen en mantelzorgers vaak ondergeschikt zijn aan het aanbod van zorg, terwijl ze juist het vertrekpunt van de zorgverlening zouden moeten zijn. Ten slotte is de kwaliteit en tijdigheid van de overdrachten in de keten vaak onvoldoende.
Zorgpad geriatrische revalidatiezorg
Vanwege deze problemen is in de regio Maastricht ‘Op Weg Naar Herstel- OWNH’ een zorgpad geriatrische revalidatiezorg ontwikkeld. Dit gebeurde in nauwe samenwerking met patiëntvertegenwoordigers, mantelzorgvertegenwoordigers, zorgorganisaties en landelijke stakeholders. Het zorgpad bevat heldere afspraken over de afstemming van de zorg tussen ziekenhuis, GRZ-afdeling en zorgorganisaties in de eerstelijn met continu extra aandacht voor de actieve betrokkenheid van patiënten en mantelzorgers.
Resultaten
De resultaten tonen dat de zelfredzaamheid van ouderen, na implementatie van het zorgpad, significant beter is ten opzichte van de periode daarvoor. Er worden ook meer ouderen ontslagen naar de thuissituatie (89 procent t.o.v. 67 procent voor implementatie van het zorgpad) en de zorgkosten (gemeten over negen maanden) zijn gemiddeld ruim 10 duizend euro per patiënt lager, voornamelijk veroorzaakt door een daling van de ligduur in het ziekenhuis en in de GRZ-afdeling. De interventie is dus duidelijk kosteneffectief.
Zorgverleners ervaren de afspraken in het zorgpad als bijzonder nuttig en ze vinden het gemakkelijker om met en aan elkaar terug te koppelen. Ouderen geven aan dat na implementatie van het zorgpad beter rekening wordt gehouden met hun persoonlijke wensen en behoeften. Vanwege het succes van dit zorgpad GRZ wordt er nu naar gestreefd om het verder te verspreiden in Zuid-Limburg en de rest van het land.
Conclusie 2: Verpleeghuizen dragen met hun unieke GRZ-zorgfunctie en als goede ketenpartner, tegenwoordig nog meer bij aan het langer thuis blijven van kwetsbare ouderen!
Wat een opsteker voor de verpleeghuissector!
Hoogleraar Ouderengeneeskunde
