Minister Edith Schippers van VWS wil dat cliënten en patiënten in ziekenhuizen en zorginstellingen nu ECHT invloed krijgen op tal van beleidsbeslissingen die door bestuur en directie worden genomen. Versterking van de cliëntenraad is een onderdeel van de vele maatregelen die de minister voorstelt om onbehoorlijk bestuur en wanbeleid aan te pakken.
Daarom wordt dit jaar de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (Wmcz) aangepast. Naar verluidt zal de conceptwet medio half september ter internetconsultatie gaan om vervolgens na zes weken naar de Tweede Kamer te worden gestuurd. Als alles goed gaat. Minister Schippers heeft toegezegd patiënten, cliënten en verzekerden actief te benaderen tijdens de internetconsultatie.
De Wmcz is een kaderwet uit 1996. De plannen voor wetgeving rond de cliënten medezeggenschap zijn de afgelopen jaren vaak gewijzigd. In 2009 zou de Wmcz opgaan in de Wet cliëntenrecht zorg (Wcz). Begin 2013 werd besloten dat de Wcz niet door zou gaan. Regelingen rond medezeggenschap zouden worden ondergebracht in de Wet Goed bestuur in de zorg. In 2015 is ook die wet af geserveerd. Nu lijkt het er dan eindelijk, na 20 jaar, van te komen; een aanpassing op de Wmcz! Op verzoek van velen. Gedurende lange tijd.
Vertraging
Het wetsvoorstel had al halverwege dit jaar aangenomen kunnen zijn. Als motie 52 ‘zeggenschap over zorg en zorgverzekeraars’ van Lea Bouwmeester (PvdA) en Carla Dik-Faber (CU) niet tussentijds was aangenomen in de Tweede Kamer. Motie 52 beoogt zeggenschap van verzekerden en cliënten bij hun zorginstelling en hun zorgverzekeraar. Deze zeggenschap gaat over de dienstverlening en het kwaliteitsbeleid. Vanzelfsprekend moeten dan ook passende ondersteuning en financiering beschikbaar zijn. Minister Schippers liet de juridische gevolgen van motie 52 onderzoeken door het Instituut Beleid & Management Gezondheidszorg (IBMG). Dit heeft in juni het onderzoeksrapport Gevarieerde medezeggenschap in zorginstellingen en bij zorgverzekeraars opgeleverd.
Wetswijzigingen
De IBMG-onderzoekers geven onder andere aan dat er niet altijd voldoende oog is voor de gevolgen van besluiten voor cliënten en dat cliënten ook niet altijd voldoende zelf in staat zijn hun wensen te verwoorden zodanig dat deze worden opgepikt door bestuurders en beleidsmakers. Om dit te veranderen wil Minister Schippers voor de zaken die raken aan de directe leefomgeving van de cliënt, een instemmingsrecht regelen in de nieuwe Wmcz (in plaats van het huidige verzwaard adviesrecht).
Behalve het instemmingsrecht zal het recht op de bekostiging van scholing, facilitering en onafhankelijke ondersteuning van cliëntenraden beter geborgd worden. Evenals het op tijd betrekken van de clientenraad bij ingrijpende veranderingen. Het enquêterecht zal helemaal in handen van de clientenraad komen (in de huidige situatie kan het enquêterecht ook worden ingezet door een cliënt vertegenwoordigend orgaan). De Inspectie voor de Gezondheidszorg zal toezicht gaan houden op het uitvoeren van de cliënten medezeggenschap en zo nodig ook handhaven.
Clientenraden aan zet!
Al het pushen en leuren zijn dus niet voor niets geweest. Al met al lijken de wijzigingen echt een oprechte versterking voor cliëntenraden in de zorg! Maar we zijn er nog niet. Nu zijn de duizenden Clientenraden in Nederland aan zet! Door in september te reageren op de internetconsultatie.
Om cliëntenraden daarbij te helpen en om hen te informeren over de wetswijzigingen kunnen zij op 26 september naar de ‘Wmcz preview’ een symposium georganiseerd met een gevarieerd programma gewijd aan de wetswijzigingen onder leiding van Sabine Uitslag.
Marika Biacsics
Netwerkvoorzitter Netwerk Cliëntenraden Zorg