Jammer dat de minister van VWS geen strafkorting oplegt aan ziekenhuizen. Het was goed geweest voor de werking van het zorgstelsel wanneer ze dat wel had gedaan.
Meen je dat nu echt? Nee, natuurlijk niet. Bij ziekenhuis St Jansdal in Harderwijk was dit bij het opmaken van de jaarrekening 2015 een van de grootste onzekerheden. Als de minister van VWS de strafkorting via het macrobeheersinginstrument (MBI) wel had opgelegd dan betekende dat een financiële strop voor ons ziekenhuis van circa 2 miljoen euro.
Op 29 april jongstleden schreef de minister aan de Nederlandse Zorgautoriteit dat ze het MBI over 2013 niet zal inzetten. De geraamde overschrijding van het macrokader valt mee en bedraagt geen 242 miljoen euro, maar slechts 29 miljoen euro. Die brengt ze, net als voorgaand jaar, in mindering op het beschikbare kader voor 2017.
Een compliment voor de ziekenhuissector en een succes van het beleid van VWS. Een jaar voor de Tweede Kamerverkiezingen komt dit voor de minister goed uit. Het toont aan dat de door haar ingezette koers werkt en dat de partijen in het stelsel het spel goed spelen. Daar komt bij dat ook de vooruitzichten over 2014 en 2015 goed zijn; er worden voor die jaren zelfs onderschrijdingen van het macrokader verwacht.
De zorgverzekeraars zullen ook tevreden zijn. De eerder geraamde overschrijding van 242 miljoen euro zat vermoedelijk al in hun schaderamingen en deze meevaller kunnen ze goed gebruiken. Ook voor de positie van de zorgverzekeraars is het van belang dat de rol in het stelsel niet ter discussie wordt gesteld en de toegevoegde waarde zichtbaar is.
Te mooi om waar te zijn
En toch wringt hier iets. Het is te mooi om waar te zijn dat er drie partijen tevreden zijn. Zonder een parallel naar andere sectoren te trekken zijn we misschien wel bezig het zorgstelsel als een luchtbel op te blazen. Wie goed luistert en de berichten volgt kan ook een andere tendens waarnemen.
Allereerst bij de zorgverzekeraars. Bij de afgelopen premieronde hebben ze bijna allemaal reserves moeten in zetten om te premiestijging te dempen. Zolang de verzekerde primair een zorgverzekering kiest op basis van prijs is de concurrentie groot. Ook al switcht slechts 7 procent van de verzekerden, de verzekeraars hebben er kennelijk veel voor over om een zorgverzekering onder het prijsniveau van de concurrent in de markt te zetten. Structureel is dat geen gezonde situatie.
Ook bij de ziekenhuizen wringt het. Meerdere ziekenhuizen, waaronder het MST, het OLVG en St Jansdal, hebben een reorganisatieronde aangekondigd en treffen maatregelen om de kosten terug te dringen. Noodzakelijk om binnen de financiële ruimte die zorgverzekeraars bieden financieel gezond te blijven. Op zichzelf niet erg zolang het verantwoord kan. Er kunnen nog best wel de nodige systeemkosten gereduceerd worden. Maar we kunnen onze ogen niet sluiten voor de zorgkosten die echt wel stijgen: kosten voor dure medicatie, stijging van chronische zorgvraag en uitbreiding van protocollen. Het gevaar is dan ook ziekenhuizen onder het niveau van een reële kostprijs zorg gaan leveren en dat gaat vroeg of laat fout.
Een derde waarneming is dat het lijkt alsof de minister en zorgverzekeraars het macrokader hebben beheerst. Door de inzet van een mix aan contractafspraken, plafonds, aanneemsommen, worden ziekenhuizen en andere zorgaanbieders begrensd in de facturatiemogelijkheden. Niets is wat het lijkt.
Gratis geleverd?
Alleen ziekenhuis St Jansdal factureert over 2015 al ruim 10 miljoen euro meer aan behandelingen bij zorgverzekeraars dan door hen wordt vergoed. Gratis geleverd, korting op tarief óf ondoelmatige declaraties? In ieder geval zit deze 10 miljoen euro niet in de onderschrijding die de minister over 2015 verwacht.
Als meerdere ziekenhuizen op deze manier de boeken over 2015 afsluiten, dan lijkt het alsof we het met elkaar goed doen, maar spelen we geen goed, maar een gevaarlijk spel. Laten we waken voor teveel optimisme. Zeker zolang de over- en onderschrijdingen ons min of meer overkomen.
Wat dat betreft was het voor de werking van het stelsel helemaal niet verkeerd geweest wanneer de minister het MBI wel had ingezet. Zeker omdat het slechts om 29 miljoen euro gaat. Dan hadden we denk ik een hele fraaie discussie gehad over het systeem. Het had de evaluatie over tien jaar marktwerking in de zorg kunnen voeden. Dan hadden we opnieuw over de omvang van macrokader kunnen debatteren. Hoeveel willen we met elkaar uitgeven aan de zorg? Dan hadden we vanzelf een luide roep gekregen om meer transparantie over de afspraken die zorgverzekeraars met ziekenhuizen maken. Dan hadden we richting de geneesmiddelenproducenten een duidelijk signaal af kunnen geven. Dan was er misschien wel een ziekenhuis geweest dat z’n tarieven openbaar maakt om zo een gelijk speelveld na te streven. Dan hadden we over 2014 en 2015 mogelijk ook een omgekeerde inzet van het MBI gekregen. Dan had de minister in het jaar van de verkiezingen echt een statement kunnen maken: ‘een financiële bonus voor de ziekenhuizen’.
Directeur Financiën bij ziekenhuis St Jansdal
