Zorg dichtbij, zelfregie of vraagsturing en meer preventie. Met de drie transities lijkt er ruimte om hier daadwerkelijk vorm aan te geven. De mogelijkheden zijn beperkt vanwege versnipperde verantwoordelijkheden en geschotte financiering. Het is tijd voor een wijkgezondheidsinfrastructuur.
Zorg en ondersteuning zijn geregeld via de WMO (7 miljard), Jeugdzorg (7 miljard), Eerstelijnszorg (5,3 miljard), Tweedelijnszorg (23,1 miljard), GZZ (3,8 miljard), Genees- en Hulpmiddelen (samen 6,3 miljard) en Wijkverpleging (3,3 miljard).
Elk domein wordt beheerst door een complex van eigen financieringsstromen, kennisinstituten en belangenorganisaties. Dat werkt door in de verschillende bekostigingssytstematieken, protocollen en opleidingen voor professionals. Daarom worden deze domeinen ook wel ‘kokers’ genoemd. Ze staan los van elkaar, hebben hun eigen taal en verantwoordingsregimes.
De professionals komen elkaar tegen in sociale wijkteams, wijknetwerken en gezonde wijken. Stappen in de goede richting, maar ze zijn vrijblijvend. Op weinig plekken is sprake van een duurzame, gezondheidsgerichte en zelfsturende wijksamenwerking, met een zichtbare omslag naar maatwerk.
Eigen huisvesting
Slechts een enkele wijk heeft een herkenbaar en laagdrempelig gezondheidscentrum dat onderdak biedt aan alle disciplines, met gemeenschappelijke ICT-faciliteiten en een sociaal bestemmingsplan voor de directe leefomgeving. In de meeste wijken heeft elke discipline zijn eigen huisvesting, opleidingen en zelf gekozen ICT-toepassingen.
Ondernemende professionals in de wijk zetten daarom samenwerkingsverbanden of netwerkorganisaties op. Overvecht Gezond, Leidsche Rijn, Nieuwegein en Nijkerk lopen hiermee voorop. Ook wijkcoöperaties zijn in opkomst. Zij organiseren persoonlijke verbindingen tussen inwoners die informele zorg willen ontvangen of zelf willen leveren. Austerlitz zorgt! en het Naoberzorgpunt in Roggel zijn hiervan mooie voorbeelden.
Optelsom
Door huisartsen en directeuren van gezondheidscentra is in het kader van GezondNL het voortouw genomen voor bekostiging van een wijkgezondheidsinfrastructuur: de coördinatie van alle permanent aanwezige, algemene voorzieningen (fysiek en digitaal) voor gezondheid en zorg in de wijk. Wijkpartners vormen een bestuurlijk samenwerkingsverband. Onderdeel is ook het meten van gezondheidsprestaties in de wijk: de optelsom van resultaten die met diverse projecten en initiatieven voor gezondheid en zorg in de wijk worden bereikt.
Allocatie
Een wijkgezondheidsinfrastructuur wordt mogelijk door een klein deel van de bestaande middelen over te gaan hevelen van de kokers naar de wijk. Geen bezuiniging, maar een allocatie van beschikbare middelen. Laten we beginnen met 75.000 euro per wijk. De hoofddoelen: meer gezondheid, meer maatwerk en minder verspilling.
Directeur GezondNL
