De nieuwe Wkkgz legt aan bestuurders de plicht op om goede zorg te leveren maar deze wet legt dezelfde plicht niet meer op aan individuele beroepsbeoefenaren. Op deze wijze kan een bestuurder zijn verantwoordelijkheid onvoldoende waarmaken en daarmee wankelt het systeem.
Sinds 1 januari van dit jaar is de Wet Kwaliteit, Klachten en Geschillen in de Zorg (Wkkgz) van kracht. Deze wet vervangt de Kwaliteitswet en een aantal artikelen uit de BIG Wet (Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg). Het goede van de Kwaliteitswet in combinatie met de Wet BIG was dat de verantwoordelijkheid voor het leveren van verantwoorde zorg een gedeelde verantwoordelijkheid was. In de Kwaliteitswet werd dit opgedragen aan de zorgorganisaties/zorgaanbieders en daarnaast werd in de Wet BIG deze verantwoordelijkheid neergelegd bij de individuele zorgverlener cq de BIG geregistreerde beroepsbeoefenaar. Dit deed volledig recht aan de werkelijkheid. Een zorgaanbieder moet de randvoorwaarden scheppen voor het leveren van verantwoorde zorg. Hij is systeemverantwoordelijk. Te denken valt aan een adequaat kwaliteitssysteem, een systeem van veilig melden, een systeem voor de voorbehouden handelingen van professionals, een scholingssysteem etcetera.
Verantwoorde zorg
Want als je als zorgaanbieder voldoet aan deze in de Kwaliteitswet genoemde verantwoordelijkheid dan wil dat nog niet zeggen dat daarmee al je professionals dan ook verantwoorde zorg leveren. Je kunt als zorgaanbieder niet 100 procent verantwoordelijk zijn voor de levering van verantwoorde zorg door de honderden of duizenden zorgverleners die in je organisatie werkzaam zijn, hoe graag ik als bestuurder dat ook zou willen. En daar nu, kwam de BIG-wet om de hoek die stelde dat iedere individuele zorgverlener verantwoordelijk was voor het leveren van verantwoorde zorg. De woorden ‘bekwaam = bevoegd’ vloeien voort uit deze wet.
Het in twee wetten borgen van de levering van verantwoorde zorg maakte het systeem compleet. De zorgaanbieder en het individu konden beiden aangesproken worden op de levering van verantwoorde zorg. Iets dat de tuchtrechter ook vele malen gedaan heeft en dat door de Inspectie voor de Gezondheidszorg jarenlang gebruikt is om in zijn hoedanigheid als externe toezichthouder een bijdrage te leveren aan het bevorderen van de kwaliteit van de zorg. Op de website van de Inspectie voor de Gezondheidszorg staan op dit moment nog steeds te lezen: ‘Daarnaast controleert de inspectie de naleving van artikel 40 uit de Wet BIG. Daarin staat onder andere dat een individuele medische beroepsbeoefenaar verantwoorde zorg moet leveren en aan kwaliteitsbewaking moet doen’.
Professionele standaard
In de nieuwe Wkkgz is het begrip ‘verantwoorde zorg’ vervangen door ‘goede zorg’. In deze wet staat nu te lezen (artikel 2, lid 1, lid 2 onder a en b) dat het enkel de zorgaanbieder is die verantwoordelijk is voor goede zorg. De zorgaanbieder richt daarvoor een systeem in waarbij zorgverleners (de individuele beroepsbeoefenaar) handelen in overeenstemming met de op hen rustende verantwoordelijkheid voortvloeiende uit de professionele standaard. Nergens in de wet is echter expliciet terug te vinden dat individuele beroepsbeoefenaren een eigen verantwoordelijkheid hebben om goede zorg te leveren. Impliciet zou de tuchtrechter dit nog af kunnen leiden uit artikel 1 en 2, maar dat is dan indirect en meer handelen naar de geest van de oude wetgeving.
Voor mij als bestuurder is het er dus niet gemakkelijker op geworden om mijn BIG-geregistreerden aan te kunnen spreken op hun eigen verantwoordelijkheid om goede zorg te leveren. En het is wachten op een advocaat van een verweerder die bij een individueel falen gaat aanvoeren dat deze individuele verantwoordelijkheid nergens in de wet benoemd is en dat de tuchtrechter hiervoor maar bij de zorgaanbieder moet zijn. Hopelijk komt er dan een uitspraak in hoger beroep die de individuele verantwoordelijkheid om goede zorg te leveren weer onderstreept. Nog beter zou het zijn om een kleine wetsreparatie uit te voeren met goede en verantwoorde gevolgen voor de zorg.
Bestuurder Jeugdgezondheidszorg Zuid-Holland West
