Hoeveel mooie dingen er momenteel ook in de ouderenzorg gebeuren, ergens hoop ik dat ik er nooit in terecht kom. Alledaagse dingen niet meer zelf kunnen, afhankelijk zijn van anderen: ik moet er niet aan denken.
Of eigenlijk moet ik er juist wél aan denken, nu ik op weg ben naar een locatie van De Zorgspecialist om een middag mee te lopen. Volgens de navigatie moet het hier zijn. Maar ik zie het niet. Enigszins in verwarring stap ik uit om een kijkje te nemen. Het kan niet anders dan dat hogere grijze gebouw links zijn. Nee, toch niet. Teruglopend valt mijn oog op huisnummer 48, waar ik pal naast geparkeerd heb. Villa Velsen is misschien wel het best bewaarde geheim van IJmuiden. Aan niets is te zien dat ik hier de tuin van een zorglocatie in loop. Geen bord op het pand, geen vlag in de tuin. Een leuk woonhuis, zo ziet het eruit.
Eenmaal binnen valt me gelijk op dat het ook gewoon een leuk woonhuis ís. De voormalige kamers zijn ingericht als appartementen voor de negen bewoners en de grote achterkamer met tafels en keuken grenst direct aan de tuin, je loopt zo naar buiten. Er wordt net geluncht en er heerst een gezellige sfeer. Er is goed nagedacht over hoe ook de familie zich thuis kan voelen. Zij zijn bijvoorbeeld altijd welkom om mee te eten.
Persoonlijkheid
Cees Zoon is de zoon van een bewoonster en lid van de cliëntenraad. Hij is te spreken over de zorg voor zijn moeder. Niet alles is geprotocolleerd. Daardoor moet er wel eens worden geïmproviseerd, maar het gaat tenminste menselijk en dat is het belangrijkste. Hij weet mooi te verwoorden dat de bewoners hier zich niet goed meer kunnen uiten: hier wonen mensen met een ‘verborgen persoonlijkheid’. Is iemand gezelligheid om haar heen gewend? Is ze netjes? Houdt ze van rust of had ze altijd muziek aan? Dat kun je niet zo 1-2-3 zien. Maar hoe beter je ze kent, hoe beter je daarop kunt inspelen en hoe vertrouwder het voor hen voelt.
Brenda Meijer werkt in de villa en vertelt hoe het team bij een uitvaart een film zag over het verleden van een bewoner. Ze waren ontroerd, maar niet alleen vanwege het overlijden. Ze waren ook ontroerd omdat ze zich beseften dat als ze deze beelden eerder hadden gezien, ze de verzorging misschien anders hadden aangepakt. Andere dingen gedaan, op een andere manier. Beter rekening houdend met de onuitgesproken wensen en persoonlijkheid van de bewoner.
Film
Zo is het idee van ‘Levensverhaal in beeld’ ontstaan: beeldmateriaal van de bewoner verzamelen om deze beter te leren kennen. Niet in de vorm van een boek, want dat is vrij statisch. Maar een film die laat zien hoe de bewoner vroeger en in het recente verleden was. En welke personen voor hem of haar belangrijk waren. Dit levensverhaal wordt gemaakt door de familie, die hier desgewenst een tablet voor kan lenen. De film wordt getoond tijdens een speciale bijeenkomst voor de bewoner, familie en de zorgverleners. Met dit kijkje in het leven van de bewoner kan het team de zorg en aandacht nóg beter aanpassen aan de individuele wensen.
Ik denk dat het in Villa Velsen goed gelukt is om het leven in een woonzorglocatie zo gewoon mogelijk te laten zijn, net als thuis. En het team doet al van alles om de bewoner goed te leren kennen, zoals gesprekken met familie en een observatieperiode. Levensverhaal in beeld is een extra initiatief om nóg een stukje meer te weten te komen over de bewoner. Om iets meer van de geheimen die schuil gaan achter een dementerende oudere te onthullen.
Nog steeds kijk ik niet reikhalzend uit naar de tijd dat mijn ouders of ikzelf verpleeghuiszorg nodig hebben. Maar nu ik heb gezien dat het ook op deze manier kan ben ik er wel geruster op.
Marcel Kruger
Partner bij Decido en themacoördinator bij Waardigheid & trots. 