We overschrijden de jaargrens naar 2016. Terugkijkend bedenk ik dat 2015 het jaar had moeten worden waarin binnen de zorg grenzen werden geslecht. De hervorming van de langdurige zorg moest leiden tot een integraal aanbod van zorg en ondersteuning.
Inmiddels ondervinden cliënten en zorgaanbieders dat dit ideaal helaas nog ver weg is. Zo is er voor 18-jarigen, wanneer zij de Jeugdwet verlaten, niet altijd een aansluitend zorgaanbod beschikbaar. Mensen met een licht verstandelijke beperking zijn soms te licht voor de Wet langdurige zorg maar te zwaar voor de Wmo en vallen tussen wal en schip. Ouderen ondervinden dat de beloofde ketenzorg regelmatig onderbroken wordt doordat de samenwerking tussen zorgverzekeraars en gemeenten moeizaam verloopt. Andere kwetsbare burgers lopen aan tegen de hardnekkige verkokering van het gemeentelijk apparaat.
Nieuwe grenzen
Transities en hervormingen leiden vaak tot onzekerheid. Ik zie het risico dat als gevolg daarvan organisaties vooral voor zichzelf gaan, de concurrentie toeneemt en de onderlinge samenwerking wordt ondergraven. En dus nieuwe grenzen worden getrokken. Terwijl cliënten gebaat zijn bij diversiteit, open grenzen en samenwerking in het zorgaanbod.
Het baart mij daarom zorgen wanneer zorgverzekeraars nog maar één aanbieder voor wijkverpleging inkopen of wanneer gemeenten aanbieders ‘dwingen’ te fuseren of zelf een nieuwe exclusieve aanbieder in het leven roepen. Cliënten verliezen dan niet alleen hun keuzevrijheid maar ook hun vertrouwde zorgverlener.
Veranderingen
Voor het ideaal van een integraal en vraaggericht zorg- en ondersteuningsaanbod zijn daarom in 2016 nieuwe, grensdoorbrekende veranderingen nodig. Niet zorgverzekeraars, zorgkantoren of gemeenten aan het stuur, maar de cliënt. Samen met zijn familie, mantelzorgverleners en onafhankelijke cliëntondersteuner bepalen cliënten graag zelf waar en hoe zij hun recht op zorg en ondersteuning verzilveren.
Op 1 januari 2016 steek ik de grens over van MEE Nederland naar ActiZ. Beide brancheorganisaties maken zich samen met cliëntenorganisaties al jarenlang sterkt voor integrale en persoonsvolgende bekostiging. Dat vraagt het slechten van gevestigde belangen en grenzen. Laten we samen in 2016 door regelruimte en grootschalige experimenten ontdekken wat deze open grenzen voor cliënten aan kwaliteitsverbetering en welbevinden kan opleveren.
Jan de Vries
Tot 1 januari 2016 directeur van MEE Nederland en vanaf dat moment algemeen directeur van ActiZ.
—
In de laatste dagen van 2015 kijken verschillende trouwe Skipr-bloggers terug op het afgelopen jaar en vooruit naar de gebeurtenissen in 2016. Vandaag: Paul Baks, bestuurder en adviseur in de zorg, en Jan de Vries, tot 1 januari 2016 directeur van MEE Nederland en vanaf dat moment algemeen directeur van ActiZ.