Volgens een oud gezegde geeft wrijving glans, maar het lijkt er op dat dit niet geldt binnen de muren van ziekenhuizen. Het probleem is dat informatisering niet meteen automatisering brengt, zoals de medisch specialisten dagelijks ondervinden. Hierdoor ervaren ze een overload aan administratie en als ze dan met nieuwe initiatieven komen, krijgen ze te weinig ruimte om deze te ontplooien. Hoe kan dit anders?
Lange tijd was de ICT-afdeling heer en meester over het beschikbare applicatielandschap. Als medisch specialist moest je het nu eenmaal doen met de systemen die ter beschikking werden gesteld. Vooral door de opkomst van smartphones in de zorg is dit systeem al lang niet meer houdbaar. Als kleine haarscheurtjes in de wand van een nucleair reactorvat beginnen de gevolgen van het zogenaamde ‘bring-your-own-device’-paradigma zich langzaam af te tekenen binnen de muren van het ziekenhuis.
Door de consumerization of IT (het verschijnsel dat nieuwe IT-toepassingen eerst opkomen in de consumentenmarkt, redactie) is het mogelijk om die ene app te vinden om snel te kunnen overleggen met een collega of waardoor de patiënt niet langer een enorme stapel aan formulieren hoeft in te vullen. Voor vrijwel iedere specialist biedt de smartphone de mogelijkheid om vrijelijk te experimenteren met nieuwe apps. Om te voorkomen dat er een wildgroei aan applicaties ontstaat is het juist belangrijk dat er aandacht komt voor de samenwerking tussen de afdeling ICT en medisch specialisten.
Beren op de weg
Door de strikte wet- en regelgeving die geldt voor ziekenhuizen verloopt het omarmen van ICT-innovaties vaak moeizaam. Waar de specialist direct de meerwaarde ziet, ziet de ICT-afdeling vaak enorme beren op de weg als het gaat om thema’s als continuïteit en beschikbaarheid. Desondanks is het van groot belang om een balans te vinden tussen enerzijds het ondersteunen van het primaire proces en anderzijds het ‘disrupten’ ervan door nieuwe innovaties.
In de Verenigde Staten zijn al tal van partijen actief in het vacuüm tussen zorg en ICT. Hun businessmodellen zijn gericht op het weghalen van behandelingen uit de tweedelijnszorg en bieden dit tegen een lagere prijs en hoger gebruiksgemak aan. De eerste symptomen en signalen hiervan zijn al zichtbaar. De doctor on demand biedt al consulten aan via het internet.
Verandering van tijdperk
Volgens Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde, komen we uit een tijdperk van verandering en zitten we midden in een verandering van tijdperk. De toenemende digitalisering speelt hierin een belangrijke rol. De schaal en snelheid waarop veranderingen plaatsvinden zullen alleen maar sneller toenemen en de kosten hiervan zullen alleen nog maar omlaag gaan. Hubert Friederich van Deloitte Health Care verwoordde dit tijdens de eHealth convention onlangs piekfijn: “Als Airbnb geen kamers heeft, waarom zal de zorginstelling van de toekomst dan nog spreekkamers hebben?”.
Eén ding is zeker: veranderingen komen altijd onverwachts én van buitenaf. Verwacht dus niet van uw leverancier van het monolithisch ICT systeem dat zij dit probleem voor uw ziekenhuis zullen oplossen. Zij zijn immers verantwoordelijk voor het beheren en onderhouden van het primaire zorgproces. Elke verandering van buitenaf maakt het voor hen alleen maar complexer om aan deze doelstelling te voldoen.
Meebewegen en swingen
Menig zorgbestuurder zou maar al te graag willen weten waar zijn ziekenhuis in het zorglandschap van 2025 straks staat. Het antwoord wat Jan Rotmans hier op zou geven is waarschijnlijk: meebewegen en swingen met lokale kracht. Oftewel: meer gehoor geven aan initiatieven van medisch specialisten én zorgconsumenten en hen de ruimte bieden om te experimenteren met nieuwe technologieën en hiervan te leren. Een pragmatisch aanpak hierin is het omarmen van nieuwe technieken in een gecontroleerde setting en het pas te borgen binnen het primaire proces nadat het van aantoonbare meerwaarde blijkt te zijn.
Grondlegger van zorgberichtendienst Kanta Messenger
