Verandering in de zorg is alleen mogelijk als men bestaande structuren loslaat. Dan blijkt de nieuwe richting vaak voor de hand te liggen. In de zorgsector is de verandering dat patiënten en cliënten meer ruimte en regie willen. Voor de zorginstelling betekent dit faciliteren dat zij centraal staat in het zorgproces. Waarom vindt men die verandering in de zorg zo eng en ingewikkeld?
Alles verandert. Dat is een kosmische wet waar niets of niemand aan ontkomt. Toch bestaat er bij de meeste mensen een grote weerstand tegen verandering in de zorg. Men wil bestaande patronen en structuren niet loslaten, want ze voelen zo veilig aan. De mentale strijd tegen verandering is echter bij voorbaat verloren en hoe groter de weerstand, hoe moeilijker dit gevecht is. Wie zich open stelt voor verandering in de zorg en het bekende los durft te laten ziet de richting die de stroom van verandering wil nemen. Wie zich mee laat voeren op deze stroom bereikt sneller het doel.
Vinger op de zere plek
Deze boodschap wilde Ricoh op 10 september 2015 delen in een kennisseminar over verandering in de zorg. De discussie werd ingeleid door trendwatcher Tony Bosma, oprichter van Extend Limits. Hij zette de trends en ontwikkelingen uiteen die een grote impact hebben of krijgen op de manier van werken in de gezondheidszorg. Daarmee legde hij ook de vinger op de zere plek, want het gaan om veranderingen in de fundamentele processen van instellingen.
Veranderingen in de zorg kunnen volgens Bosma alleen plaatsvinden als organisaties naast een groot incasseringsvermogen ook beschikken over een groot inlevingsvermogen. Bosma vroeg de deelnemers aan ons kennisseminar daarom: “Bent u in staat om in een wereld vol kansen veel van uw aannames opzij te zetten?” Dat is nodig als zorgorganisaties zich aan willen passen aan ontwikkelingen nog niet hebben plaatsgevonden. Bosma nodigt hen daarom uit anders naar de wereld te kijken. De nieuwe wereld brengt bijvoorbeeld initiatieven voor en door patiënten en cliënten, zoals Zorgvoorelkaar, een platform waarop mensen zorg verlenen aan elkaar. De nuldelijnsgezondheidszorg wordt belangrijker en vormt de deeleconomie van de zorgsector. De onderliggende gedachte daarbij is dat het niet meer draait om individuele macht, maar om gebundelde kracht.
Ruimte en energie
Met andere woorden: patiënten en cliënten willen meer ruimte en regie. Zorginstellingen moeten daarvoor de patiënten en cliënten centraal stellen. Het vasthouden aan de oude structuren, de ‘systeemwereld’ noemt Bosma dat, staat deze verandering in de weg. Staan we toe dat de bedrijfseconoom het wint van de gepassioneerde experts, de mensen aan het bed en aan de balie? De situatie is een leefwereld. Dat vraagt om een aanpak die emotioneel, informeel, passievol, plezierig en praktisch is en door netwerken wordt gestuurd.
De anticiperende organisatie vraagt zich af: waarom doen we wat we doen? Wat is daadwerkelijk de rol van een zorginstelling? Die rol is (het leven van) patiënten en cliënten beter maken. Dan is het dus niet ingewikkeld of eng dat je hen centraal moet stellen, maar juist voor de hand liggend. Dan is het logisch dat de zorgorganisatie verandert van aanbodgericht naar vraaggericht. Durft u het aan om veranderingen in de zorg te realiseren door het principe van ‘voor patiënten’ los te laten en over te stappen naar ‘met patiënten’?
