Scania Zwolle leidt twee maal per dag bezoekers rond. Er komen 13 duizend bezoekers per jaar langs. De fabriek werkt al negentien jaar Lean. Wij bezoeken met klanten en relaties de fabriek, om Lean te ervaren. Al kost het contrast met de organisatie die we een paar uur daarna bezoeken, mij mijn nachtrust!
Het is een feest om te zien hoe iedereen bij Scania trots, in alle rust en in vaste cadans in ruim zes uur 141 vrachtwagens per dag monteert, geheel op klantenspecificatie. Maatwerk dus: pas beginnen als een klant heeft besteld. Elke twee uur lopen teamleiders de ploegen af om te vragen of zij hulp kunnen bieden. Dagelijks op een vaste tijd bespreken de (meewerkende) teamleiders de resultaten met hun supervisors en vragen de supervisors weer aan hen of zij hulp kunnen gebruiken of problemen zijn tegengekomen die zij zelf niet kunnen oplossen. Dit herhaalt zich met hun leidinggevenden. Ten slotte bevraagt ook de directeur dagelijks om 13 uur die leidinggevenden en biedt hen hulp.
Dat gebeurt allemaal op de werkvloer, staand voor een ‘dagbord’. Zo komt elk probleem en iedere verbetermogelijkheid binnen een dag door alle lagen van de organisatie. En wordt in principe uiterlijk de dag daarop opgelost! Met 10 procent extra personele bezetting, die als er even niets te doen is, aan een verbeterklus gaat. Verbeterkansen worden door de dag heen door iedereen verzameld: zeshonderd per dag! Men meet ‘aanwezigheid’ in plaats van ‘verzuim’. Zo wordt een prachtproduct elk jaar weer beter én groter in aantal, zonder personeelsuitbreiding. De directie neemt elke vrijdag zes verbeterprojecten van die week in ontvangst en huldigt degenen die een bijdrage leveren aan de projecten. Reacties van onze deelnemers uit de zorg: “Wat een rust!” en: “Problemen oplossen binnen een dag!”
Contrast is immens
Een paar uur later, zijn wij te gast bij een forse verzekeraar. Het contrast is immens. Ons wordt duidelijk gemaakt, dat wij als gasten blij mogen zijn dat een hoge leidinggevende tijd voor ons vrij heeft gemaakt. Ook onze gastheer lijkt gedreven om niet ons en zijn relaties, maar zijn leiding te plezieren; kennelijk onder tijdsdruk. Hij vraagt ons in hoeverre Lean bewezen besparing oplevert. Dit is één van dé grote misvattingen over Lean: wie het als besparingsinstrument inzet, komt van een koude kermis thuis. Want daarmee mis je precies de essentie. Door permanent verbeteren door de werkvloer, vanuit het leren van verspillingen, stijgt primair de kwaliteit, de klantenervaring en het werkmoreel. Als resultaat daarvan komt er tijd en geld vrij om andere dingen te kunnen doen – eventueel besparen.
Ochtend en middag: omgekeerde werelden Óf iedereen gericht op het dienen van de leiding. Óf in het helpen van de uitvoerenden. Bezuiniging als separaat doel in plaats van klanten- en waarde-toevoeging, permanent kwaliteit verbeteren en werknemersmotivatie als start- en permanent ijkpunt voor iedereen. Wat gun ik alle harde werkers die elkaar met hun daadkracht permanent in de weg zitten een ander leven. Én hun klanten en andere relaties!
Permanent verbeteren
Weken later grijpen onze klanten nog steeds terug op hun Scania-ervaring. Ze memoreren: “Vijf minuten staand bij het verbeterbord” en “Elke dag problemen oplossen in één dag”. Ik gun de zorg het Lean-leiderschap waar de vakmensen leidend zijn met permanent verbeteren. Waar zij al hun kennis en kunde in kwijt kunnen, dus gemotiveerd zijn. In rust werkend als standaard in plaats van als luxe. Zich samen verantwoordelijk voelend. Daarmee allen permanent op zoek naar het kleinste verspillinkje om daarvan te leren. Opdat dat nooit meer terugkomt. Alles gericht op tevreden cliënten, met een hoge werksatisfactie, trots, permanent stijgende kwaliteit en ja hoor: tegen relatief dalende kosten.
Mauk van Heemstra, met meelezer Kees Kolff
Medeoprichter en eigenaar van ZorgSteedsBeter
