Zowel eenzaamheid als verminderde beweging zijn risico’s voor ondervoeding en een crisisopname. In 2014 werd een lichte stijging in het percentage ondervoede ouderen waargenomen. Het percentage ondervoede thuiswonende ouderen wordt geschat op 35, in ziekenhuizen op 10 procent en in verpleeghuizen op 16,7 procent.
Recent bezocht ik een alleenstaande vrouw van 87 jaar, zelfstandig wonend in een klein dorp. Haar geheugen is achteruit gegaan en het lopen wordt lastiger. Mevrouw blijft binnen en ze ontvangt weinig bezoek. Ze is mager. Sinds kort komt de thuiszorg twee maal daags en haalt familie haar boodschappen. Ze wacht op een plaats in het verpleeghuis. De stap naar een beschikbare tweepersoonskamer is te groot voor haar. Hoewel de huisarts regelmatig komt is er geen beleid op het voorkomen van eenzaamheid en ondervoeding ingezet.
Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde rapporteerde in 2010 over 19 procent ondervoede kinderen die het ziekenhuis bezoeken. Recent waarschuwde het Juliana Kinderziekenhuis voor ondervoeding door de huidige gezondheidsrage naar ’te gezonde’ voeding. Door de toenemende drukte en het aanbod in supermarkten wordt vaker gegrepen naar kant-en-klaar maaltijden of half voorbereide maaltijden omdat de tijd ontbreekt om met groenten en vlees, vis of kaas een verse maaltijd te bereiden.
Voeding in zorg onderbelicht
In Nederland en Europa wordt de waarde van goede en volwaardige voeding in de reguliere zorg onderschat. Dit terwijl Hyppocrates stelde: ‘Let food be thy medicine, thy medicine shall be thy food’. Er is geen of nauwelijks aandacht voor voeding in de opleiding tot arts of verpleegkundige. Ook binnen zorgorganisaties is de aandacht voor goede en volwaardige voeding op gezondheid beperkt. Dit blijkt uit de kwaliteit en keuzemogelijkheden van voeding en een verminderde aandacht door te hoge werkdruk. In het beste geval brengt familie vers bereide maaltijden en fruit van thuis mee. Alles overziend in de Nederlandse gezondheidszorg is het duidelijk dat de rol van voeding op gezondheid tot op heden onderbelicht is.
Gevolgen ondervoeding
De gevolgen van ondervoeding, die wereldwijd erkend worden, zijn groot. Dit zijn onder meer verminderde weerstand, ontstaan van ziekten en verminderde kwaliteit van leven. Met als gevolg een verhoogd medicijn gebruik, langere opname duur en een toename van de zorgcomplexiteit. Het LPZ rapport geeft een bedrag van 279 miljoen euro extra kosten door ondervoeding in de WZW. Het Cater with Care project spreekt over een geschat bedrag van 1,9 miljard euro op jaarbasis, waarvan 1,5 miljard wordt toegeschreven aan ondervoeding bij volwassenen van 60 jaar en ouder.
Ondervoeding in Nederland is een veel groter probleem dan gedacht. De mensen met een te lage BMI of spontaan gewichtsverlies, die in contact komen met ziekenhuis of zorginstelling, is het topje van de ijsberg. Op het moment dat ondervoeding geconstateerd wordt omdat mensen een te lage BMI hebben of om onverklaarbare redenen in korte tijd veel gewicht hebben verloren, is het proces van ondervoeding al in een ver gevorderd stadium. Mogelijk een gevolg van jaren onvolledige voeding.
Was bestuurder van diverse zorgorganisaties en houdt zich nu bezig met persoonsgerichte en geïntegreerde zorg.
