Het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) heeft in de afgelopen jaren veel projecten uitgevoerd en de nodige resultaten geboekt. Een voorwaarde voor het succes van het programma is de betrokkenheid van ouderen zélf.
Het NPO is een succes. Op deze plaats is er al door verschillende mensen aan gerefereerd. “Kwetsbare ouderen zijn hot”, begint Robbert Huijsman zijn bijdrage en hij stelt terecht dat het al te laat is als kwetsbaarheid is ontstaan. “Het gaat vooral om het combineren van verschillende interventies op verschillende niveaus tegelijk, namelijk patiënt, professional én organisatie.”
Tegenvallen
De onderzoeksresultaten van het NPO zouden echter tegenvallen, volgens sommigen. Nu is het zo dat het Nationaal Programma Ouderenzorg wordt gevormd door 125 projecten, die in 8 verschillende regio’s in Nederland zijn uitgezet. Effecten van interventies worden vaak pas zichtbaar als het project echt op stoom is. En er zijn tussen de vele projecten zeker ook echte parels te ontdekken, die juist door ouderen zeer positief worden gewaardeerd.
Uit de resultaten van het NPO zijn de wetenschappelijke uitkomsten dan ook niet de enige meetlat voor succes. Ouderen en professionals die (mee) hebben gewerkt aan de innovaties zijn bijna allemaal enthousiast. Tegelijkertijd blijkt dat de nieuwe werkwijzen niet duurder zijn. Er is dus wel degelijk meerwaarde van de projecten te ontdekken. Al is deze niet altijd meetbaar in de kwantitatieve gegevensanalyse, in de kwalitatieve gegevens is deze wel degelijk zichtbaar.
Het succes van het totaalprogramma zit in de voorwaarde voor een geslaagde aanpak en die luidt: hoe meer ouderen zélf betrokken zijn geweest – vanaf de start tot finish van het project – hoe beter de eindresultaten! Uit deze resultaten bleek overigens ook hoe moeilijk het is om uit te vinden hoe je echte samenwerking het beste kunt vormgeven; zowel als professional, als wetenschapper en als oudere(n). De projecten die het meest succesvol zijn, blijken die te zijn waarin welzijns- en zorgorganisaties effectief samenwerken. Dit onderstreept de noodzaak van ontschotting tussen deze twee werelden.
Meerwaarde
Zowel de professional als de oudere zelf die met de best practice of innovaties uit het NPO werken, ervaren naar eigen zeggen de meerwaarde hiervan. Dat dit (nog) niet direct leidt tot vermindering van klachten en/of zorggebruik zegt niets over de succesvolheid van de interventies. Bovendien is niet na te gaan of klachten en zorggebruik zónder deze interventies wellicht nog meer zou zijn gestegen, omdat succesvolle projecten (nog) niet landelijk worden uitgerold en opgepakt.
Het leerproces om te denken en te organiseren vanuit de wereld van de oudere is binnen het NPO in 2008 gestart en met de transitie van zorg en welzijn actueler dan ooit. Het lijkt erop alsof negatieve beeldvorming niet alleen de oudere en de ouderenzorg parten speelt, maar ook de duiding van de vele projectresultaten van het Nationaal Programma Ouderenzorg.
Directeur van ouderenorganisatie PCOB (dit blog schrijft ze mede namens Unie KBO, NVOG, NOOM en als CSO, koepel van ouderenorganisaties, deelnemer aan het NPO)
