Krijgen patiënten wel de beste medicijnen? Of krijgen ze specifieke medicijnen niet meer omdat deze niet vergoed worden door verzekeraars? Deze vragen zijn ook de afgelopen periode vanuit de media op de ziekenhuizen afgevuurd. Terecht, want het pleit is nog niet beslecht.
Waar gaat het over? De wetenschap ontdekt en ontwikkelt steeds meer behandelmogelijkheden voor levensbedreigende ziektes. Dat is goed nieuws want we kunnen onze patiënten dus steeds beter behandelen en toekomstperspectieven bieden die er voorheen niet waren. Daar heeft iedereen in Nederland recht op. Dat zegt de minister, en dat zeggen de ziekenhuizen ook. Onze patiënten hebben recht op de beste zorg die we ze kunnen bieden. Dit is geen punt van discussie.
Heikel punt
Daartegenover staat het zorgakkoord. Daarin hebben we afgesproken dat we de zorgkosten zullen beheersen en de zorgpremie van de verzekerden zullen verlagen. Voor de periode 2015 tot en met 2017 hebben we een landelijk maximum groeipercentage afgesproken van één procent per jaar. Maar, en hier komt het heikele punt: de kosten van de dure geneesmiddelen groeien veel harder dan deze afgesproken één procent. Die groeien naar schatting met 10 procent tot 15 procent per jaar. Hoeveel de groei precies is, onderzoekt de Nederlandse Zorgautoriteit en weten we voor de zomer. U begrijpt: dit is een probleem in wording. Ziekenhuizen willen alle patiënten de beste zorg geven die mogelijk is. Artsen en verpleegkundigen zijn daar voor opgeleid en leggen daar een eed voor af.
Ziekenhuisbestuurders vertrouwen op het oordeel van hun medisch personeel en faciliteren dat zij deze goede zorg kunnen bieden. Maar we stevenen af op een situatie waarin ziekenhuisbestuurders moeten gaan kiezen welke patiënten ze gaan behandelen. Naarmate er meer geld gaat naar patiënten die met dure specialistische geneesmiddelen behandeld moeten worden, blijft er minder geld over voor patiënten die standaard ziekenhuiszorg nodig hebben. Ziekenhuizen komen dan voor onmogelijke dilemma’s te staan.
Niet realistisch
We staan 100 procent achter de uitspraak dat ziekenhuizen altijd patiënten de zorg moeten geven waar zij recht op hebben. Toch schept die uitspraak verwachtingen die niet realistisch zijn. Ziekenhuisbestuurders zitten straks klem tussen de financiële afspraken van het zorgakkoord en de zorgplicht richting de patiënt. Dat er echt iets moet gebeuren is duidelijk. We willen niet terug naar een vorm van postcodegeneeskunde, ofwel dat de patiënt in het ene ziekenhuis wel een bepaald middel krijgt en in het andere ziekenhuis niet.
Het probleem dat ziekenhuizen de kosten van dure geneesmiddelen onvoldoende vergoed krijgen, is uiteindelijk in 2002 opgelost door de invoering van de beleidsregel dure geneesmiddelen. Door deze regel krijgen ziekenhuizen bovenop hun vaste budget een extra vergoeding wanneer zij patiënten behandelen met kostbare geneesmiddelen. Maar, door systeemwijzigingen en oplopende kosten van geneesmiddelen dreigt het oude probleem nu weer de kop op te steken.
Dure geneesmiddelen
Niet voor niets heeft de minister twee onderzoeken uitgezet naar het beheersbaar houden van de kosten van dure geneesmiddelen. Eén is toegespitst op het gebruik van kankermedicijnen, de andere is gericht op de werking van de hele keten rond het gebruik van dure geneesmiddelen. Vóór de zomer moeten de resultaten van deze onderzoeken beschikbaar zijn. Voortvarendheid is geboden, zodat er voor de zorgcontractering 2016 zicht is op een oplossing. Daarmee voorkomen we dat we voor onmogelijke keuzes komen te staan.
