Wie de film Interstellar gezien heeft, was ongetwijfeld onder de indruk van de manier waarop de reis door het ‘wormgat’ op weg naar een nieuwe toekomst is vormgegeven. Als een intergallactische achtbaan, waarin geen weg terug is, alles beweegt en de uitkomst ongewis is.
De decentralisaties lijken in zekere zin op zo’n ongewisse ruimtereis. Het tempo is gigantisch, de reis ongekend spannend en de uitkomst ongewis, waarbij de één meer verwachting heeft van een goede afloop dan de ander.
2015 is het jaar waarin de transities van de langdurende zorg en de jeugdzorg naar de gemeenten een feit is. Een jaar waarin de samenwerking tussen allerlei partijen werkelijkheid moet worden. Een spannend jaar ook voor ggz-organisaties: hoe vallen de veranderingen vanwege de decentralisaties samen met de inspanningen die gedaan worden vanwege afspraken in het bestuurlijk akkoord toekomst ggz? Wat betekenen de veranderingen voor de zorg die ze hun patiënten leveren? Wat betekent het voor hun organisatie, voor de zekerheid die ze hun personeel kunnen bieden?
Zonder stigma werken aan herstel
Een nieuw jaar, een nieuw geluid. Maar de vraag is of ons geluid heel nieuw zal zijn in 2015. Van groot belang voor de ggz blijft het tegengaan van het stigma op psychische aandoeningen. Dat geluid is niet nieuw, maar misschien wel nog urgenter in een nieuw stelsel waarin samenwerking en participatie voorop staat. Als woningbouworganisaties geen oog hebben voor de woonbehoeftes van ggz-patiënten, is zelfstandig wonen voor hen moeilijker. Als werkgevers geen begrip hebben voor werknemers met een psychische aandoening, is het voor iemand die daarmee worstelt dubbel lastig ervan te herstellen. En laat herstel nu het kernwoord in de ggz zijn. Behandelingen zijn gericht op herstel en deelname aan de samenleving. Met oog voor wat de mogelijkheden en wensen van mensen zijn. Begrip en compassie van anderen is daarom van ongekende waarde voor het zelfbewustzijn van mensen.
Waarde
Prijs is wat je betaalt, waarde is wat je krijgt, zei investeerder Warren Buffet ooit. Dat geldt zeker voor de geestelijke gezondheidszorg. De toegevoegde waarde van een goede behandeling is ongekend groot, voor de persoon die het betreft in de eerste plaats, maar ook voor ons allen als maatschappij. Laat ons die waarde vooral niet vergeten. Ik wens daarom dat 2015 ook het jaar is waarin we met elkaar verder kijken naar kwalitatief goede zorg tegen een betaalbare prijs. In deze tijd waarin de betaalbaarheid van de zorg onder druk staat, willen ggz-aanbieders de beste zorg zo efficiënt mogelijk leveren. Dat kan alleen als zij de ruimte hebben om met minder overbodige en dure regels meer aandacht te geven aan zorg aan mensen.
De leden van GGZ Nederland willen daarom dat er een eind komt aan overbodige regels in de zorg. Regeldruk kost 1 miljard euro op jaarbasis. Dat is niet allemaal overbodig, maar er is veel geld dat we beter kunnen besteden aan het geven van zorg. Ik wens daarom dat we een start maken met regelgeving die dienstbaar is aan de kwaliteit en de toegankelijkheid van zorg. Dat kunnen zorgaanbieders niet alleen, daar hebben ze de hulp van patiënten, toezichthouders, gemeenten, zorgverzekeraars en ministeries hard bij nodig. Natuurlijk met oog voor doelmatigheid en verantwoording, want gezondheidszorg is gemeenschapsgeld.
Ontregelen
Ik wens voor 2015 dat we echt werk maken van de ontregeling. Dat we oplossingen die we allang kennen, uitvoeren. Ik wens dat we het komend jaar met elkaar in gesprek gaan over het waarom van regels. Waarom voeren we een eigen bijdrage voor medisch-specialistische zorg voor kinderen in de Jeugdwet in, als deze meer kost dan hij oplevert? Hebben we de term hoofdbehandelaar werkelijk nodig in de ggz? Waarom certificeren we? Waarom registreren we alles tot achter de komma in het dossier? Kunnen we de aanpassingsstoornissen niet weer terug brengen in het verzekerd pakket? Hoe krijgen we de rol van accountants in de zorg weer zo dat ze meerwaarde kunnen bieden voor hun klanten, de zorgaanbieders?
Landing
En als we dan vanuit het ‘wormgat’ zoals we die kennen uit Interstellar, geland zijn, in een nieuw jaar, op een nieuwe wereld, wens ik ons toe dat dat in een samenleving is waar we vertrouwen op elkaar, in plaats van op regels, in een samenleving waar voor iedereen een plek is op basis van gelijkwaardigheid en waar we het hebben over waarde in plaats van over kosten. Ik wens dat we in 2015 met elkaar over in gesprek gaan over ontregelen. Laten we dat doen op GGZ Connect. Bij deze start ik de discussie.
Paul van Rooij
Directeur GGZ Nederland