Het zijn moeilijke tijden voor zorgaanbieders. Door de overheid opgelegde bezuinigingen moeten leiden tot forse besparingen in en na 2015. Lokale overheden en zorgkantoren nemen alvast een voorschot door tarief- en volumekortingen in mindering te brengen op de budgetten voor 2014.
Een revisie van de organisatie is niet voldoende om de veranderingen het hoofd te bieden. Het roer moet om, de organisatie moet zich herpositioneren.
Cliënt als leidend voorwerp
Zorgaanbieders dienen hun huidige dienstverlening kritisch te analyseren en zichzelf een aantal vragen te stellen: “Waartoe zijn wij op aarde? En hoe financieren we dat wat we willen?” Dat geeft nieuwe impulsen. De cliënt dient daar centraal bij te staan, nog meer dan vroeger. De cliënt betaalt namelijk steeds meer en ook steeds meer zelf. De kosten van alle diensten dienen derhalve verlaagd te worden: van personeelskosten en gebouwgebonden kosten tot facilitaire kosten en bestuurskosten.
Organiseren op basis van logistiek
De vraag “hoe zouden we onze organisatie inrichten als we opnieuw konden beginnen” is legitiem. Bij deze herpositionering dienen zorgaanbieders een basale keuze te maken. Zij dienen hun organisatie namelijk in te richten op basis van de logistiek van de dienstverlening. Deze logistiek bepaalt de hoogte van de werkelijke kosten en opbrengsten. Zo zullen er dus geen oneigenlijke doorbelastingen meer zijn naar en tussen diverse bedrijfsonderdelen.
Door vervolgens de productmarktcombinaties (PMC’s) te bepalen, is het toekomstplaatje in principe klaar. De PMC’s dienen te worden georganiseerd in aparte bedrijven. Met andere woorden: één bedrijf voor de intramurale verzorging en verpleging, één bedrijf voor alle thuiszorgactiviteiten en één bedrijf voor alle Wmo-activiteiten – waaronder begeleiding en de activiteiten in het sociale domein. De PMC’s beschikken daartoe over hun eigen geheel zelfstandige afdelings- of wijkteams. Er is geen middenkader meer, enkel nog faciliterend management met eigen backoffice en ICT. De PMC’s worden aangestuurd door een afgeslankte raad van bestuur.
Marktconform inrichten
De PMC’s worden gefaciliteerd door een drietal afzonderlijke bedrijven, die verantwoordelijk zijn voor de facilitaire dienstverlening, de flexibele inzet van medewerkers en het vastgoed van de gehele organisatie. Het facilitaire bedrijf levert haar diensten daarbij tegen marktconforme prijzen aan zowel intramurale cliënten, extramurale cliënten als buurtbewoners. Vanuit het flexbedrijf worden medewerkers organisatiebreed en bovenregionaal ingezet, terwijl het vastgoedbedrijf zorg draagt voor de exploitatie en de (ver)huur van gebouwen.
Ook deze drie bedrijven beschikken over hun eigen management, backoffice en ICT. Niet langer worden kosten doorbelast van diensten die niet geleverd worden of een ander bedrijf toebehoren. De kosten zijn marktconform en precies daar wil de cliënt voor betalen: nu en zeker in de toekomst, als hij/zij steeds meer zelf dient te betalen. Het spel wordt zodoende veel meer gespeeld met en betaald door de cliënt. De organisatie is dan klaar voor de participatiemaatschappij. Nu het bestuur nog!
Ger Henstra
Operationeel directeur bij Assist