De minister heeft de wet op de winstuitkering in de zorg ingetrokken. Met name vanwege onvoldoende politieke steun in de eerste kamer. Het CDA speelt een cruciale rol. Waren ze in het vorige kabinet juist vóór winstuitkering, nu zijn ze tegen.
De wet lijkt het slachtoffer te worden van politiek opportunisme van het CDA. Een hele sector moet daaronder lijden. De omslag wordt door Hanke Bruins Slot, Tweede Kamerlid CDA, gemotiveerd met de stelling ‘geld in de zorg moet in de zorg blijven’. Het klinkt logisch, maar is dat ook zo?
Voorwaarden
Het wetsvoorstel voorziet in de mogelijkheid tot winstuitkering in de zorg onder voorwaarden. De solvabiliteit, zowel als de kwaliteit van de instelling moet meer dan op orde zijn voordat besloten mag worden tot winstuitkering. Overigens mag deze winst pas worden uitgekeerd na een aantal jaren. Dus investeerders moeten eerst geld investeren in een instelling. Dit geld wordt gebruikt om de financiële positie van de instelling te verbeteren, of bepaalde verbeteringen uit te voeren. Bijvoorbeeld een verbouwing van een ziekenhuis, of de aanschaf van nieuwe dure apparaten zoals een MRI-scan. Vervolgens moeten de resultaten op het gebied van financiën en kwaliteit van zorg beter zijn dan ze op dit moment in de meeste instellingen zijn. Dan pas mag er winst worden uitgekeerd.
Voorwaar een mes dat aan vele kanten snijdt. Meer geld, betere kwaliteit en investeerders met een lange termijn visie. Te denken valt aan grote pensioenfondsen, maar ook aan de groep vrijgevestigde specialisten van het eigen ziekenhuis. Ook zij zijn geïnteresseerd in waardecreatie van hun ziekenhuis op de lange termijn. Kortgeleden heeft de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg dit dan ook als organisatiemodel geadviseerd in hun rapport ‘Garanties voor kwaliteit van zorg’.
Constructies
Zorgondernemers als Loek Winter halen hun schouders op over de afwijzing van het wetsvoorstel door de politieke actualiteit. Zij weten dat het wetsvoorstel helemaal niet nodig is om winst uit te kunnen keren in de zorg. Er zijn allerhande constructies denkbaar die het mogelijk maken winst uit te keren. En dat is nu precies waar het om gaat. De mogelijkheden voor winstuitkering zijn er nu al wel, maar ze zijn niet aan voorwaarden gebonden.
De meeste instellingen maken op dit moment geen gebruik van de eerder genoemde constructies om winstuitkering mogelijk te maken. Indien de politiek echter zijn verantwoordelijkheid niet neemt, voorspel ik dat ook zij niet langer zullen wachten en zich zullen aansluiten bij de hedendaagse ‘zorgondernemers’. Zij zullen geld aantrekken en hun toevlucht zoeken tot de reeds bedachte constructies om winst uit te keren aan hun investeerders.
Gemiste kans
Het resultaat is dat het CDA het paard achter de wagen heeft gespannen. Namelijk, wel investeerders in de zorg, maar geen voorwaarden voor winstuitkering. We zullen dan situaties, zoals die nu bij het Slotervaart ziekenhuis is ontstaan, moeten accepteren. Een Beverwijkse vastgoedclub gaat rollebollend over straat met als inzet het eigendom van het ziekenhuis, de directeur heeft geen inkomen, maar doet af en toe een greep uit de kas van een aan het ziekenhuis gelieerde BV. Kortom er is sprake van volstrekt ondoorzichtige financiën en een onduidelijke eigendomssituatie. Ik vrees dat vanwege politieke wispelturigheid van het CDA, een hele sector zal moeten lijden.
Peter Paul van Benthem
Van Benthem is KNO-arts. Daarnaast is hij opleider, lid van de kwaliteitskoepel van de Orde van Medisch Specialisten, lid van het Strategiecomité van de Gelre Ziekenhuizen en lid van de ZonMw programmacommissie “kwaliteit van zorg”.