Het schokkendste nieuws in 2013 uit de zorg was de aankondiging dat alle medisch specialisten aan intervisie gaan doen. Schokkend. Niet omdat dat ze dit nu gaan doen, maar schokkend omdat ze dit nog niet deden.
Toyota werd wereldmarktleider in de automobielbranche dankzij de quality circles, niet helemaal hetzelfde, maar wel vergelijkbaar met intervisiegroepen. Geïntroduceerd in de jaren ’60, een halve eeuw geleden. Toyota’s hebben de reputatie nooit kapot te gaan. Dat komt door die kwaliteitsaanpak. Zelfs rechters doen inmiddels aan intervisie.
Leren van fouten
Ieder mens maakt fouten, dokters ook. Intervisie vraagt dat je je kwetsbaar opstelt. Je vertelt wat je lastig vindt, wat niet goed gaat, waar je kansen ziet om jezelf te ontwikkelen. En, nog kwetsbaarder, je kijkt wat je collega’s doen, geeft ze tips, levert soms commentaar. Dat is misschien wel het engste van intervisie, niet commentaar krijgen, maar commentaar geven.
Kwetsbaar
Je kunt eindeloos filosoferen over de vraag waarom een deel van de dokters achter loopt bij de rest van de wereld. Terwijl dokters vooroplopers zouden moeten zijn. Machocultuur? Angst voor berisping, vervolging? Vrees de patiënt te laten zien dat niet alles altijd goed gaat?
Reële angst
Voor een deel is de angst reëel. Media vinden niets interessanter dan smeuïge verhalen over medische fouten. De Tweede Kamer schreeuwt bij het minste of geringste moord en brand. Controle-instanties lijken steeds verder te gaan in hun bemoeienis. Wantrouwen is bij dit alles de centrale noemer. Dan kun je denken: intervisie, nog meer met de billen bloot? Is dat nou de hemel of de hel?
Betere dokters
Duidelijk is dat dokters die open zijn over hun fouten betere dokters worden. Duidelijk is dat praten over fouten voor ieder mens moeilijk is. Praten over je fouten en commentaar geven op anderen, gaat alleen als je geen grote angst hoeft te voelen. En geen grote angst voelen, kan alleen als fouten maken okay is. De fout is niet fout. Niet leren van de fout, door te zwijgen, dat is fout. Zo’n cultuur. Zo vis je een Jansen Steur er snel genoeg uit. En zo kan die administratieve rompslomp ook meteen de prullenbak in. Veel administratie is gestold wantrouwen.
Leren van fouten
Ooit zat ik op theatersport, improvisatietheater met een wedstrijdelement. Onze docent moedigde ons aan fouten te maken. Fantastisch, wat deed je dat weer slecht! Goed fout! Gefeliciteerd! Zo durfden we te experimenteren en leerden we snel. Want niets is zo dodelijk voor improvisatie als de angst te falen. Ik raad dokters niet aan te gaan improviseren. Wel om maken en bespreken van fouten te waarderen.
Vertel de buitenwereld dat fouten maken er nu eenmaal bij hoort. Open, fier, met een vriendelijke glimlach.
Otto Reuchlin
Directeur PeerAdministratie