De afgelopen dagen toonden hoe disruptieve innovatie complete markten kan veranderen. De laatste dag vond ik pas echt een eye opener.
Technologie gaat niet alleen de organisatie van zorg veranderen, patiënten meer in de thuissituatie begeleiden of de zorg efficiënter maken. De echte sleutel voor de uitdagingen in de zorg zit in preventie: het wijzigen van de toekomst met technologie als glazen bol. En wow… wat een ethische vragen gaat dit betekenen.
Alleen productiviteitsverbetering is niet genoeg
Een Engelse spreker maakte direct duidelijk dat we als westerse landen een heel groot probleem hebben op financieel gebied. Dit is geen probleem dat we oplossen door enkel efficientie, productiviteitsverbetering of bezuiniging. Kijkend naar de stijgende zorgkosten in Engeland becijferde hij dat Engeland tot 2020 vanaf nu ieder jaar 5 procent productiviteitswinst moet halen per jaar, of jaarlijks 30 miljard (!) besparing moet realiseren om hun gezondheidszorgsysteem in stand te houden, anders is Engeland failliet. Dit is een onmogelijke opgaaf als we alleen aan de aanbodzijde optimaliseren. Dergelijke kosten- en arbeidsmarktproblemen ontstaan in nagenoeg alle westerse landen tot 2014, mede als gevolg van de vergrijzing.
De vraag reduceren
De enige mogelijkheid om voornoemde problemen op te lossen, is door de vraagzijde te beinvloeden. In feite door te voorkomen dat problemen zich voordoen. In Engeland zijn ze hiervoor het Jointly Health prorgramma gestart. Hiermee is continue monitoring mogelijk, welke tevens een zelflerend en voorspellend vermogen kent. Een combinatie van automatisch gegenereerde data met slimme algoritmen doet continue metingen èn continue data-analyses. Hierdoor ontstaat een continu beeld van hoe het met iemand is, en de computer kan voorspellen als er iets gaat gebeuren. Daarmee ga je veel verder met monitoring dan alleen. Het betekent signaleren dat iemand door een lijn gaat. Het betekent echt permanent inzicht krijgen in iemands gezondheidssituatie, waarmee opnames of ziektes compleet voorkomen kunnen worden.
De wisdom of the crowd als toekomstvoospeller
Nog een stap verder gaat ‘Patients like me’, een community waar miljoenen mensen wereldwijd in participeren. In deze community kunnen mensen al hun informatie delen op het gebied van zorg, gezondheid, behandelingen, bijwerkingen enzovoort. Het geeft de mogelijkheid als patient zelf te zoeken naar andere, vergelijkbare patienten en te kijken hoe hun behandeling is verlopen, wat de effecten waren en de prognoses op kwaliteit van leven of zelfs mortaliteit. Miljoenen mensen delen deze informatie en helpen elkaar. Je zal zeggen: Leuk voor deze patiënten, maar waarom is dit zo relevant gelet op het thema van deze blog? Een openbaring deed zich voor. ‘Patients like me’ kan op basis van al deze data en slimme computerprogramma’s inmiddels voorspellingen doen over de effectiviteit van een behandeling voor het individu. Ze kunnen veel sneller en veel eerder nauwkeurige voorspellingen geven of een bepaald medicijn werkt of niet. Ze kunnen zelfs aangeven of een bepaalde behandeling van een individu zinvol is en het leven van iemand zal verlengen of beter niet kan worden uitgevoerd omdat het toch geen zin heeft. Geneeskunde kan zo veel meer een gefundeerde afweging worden op basis van behandeleffectiviteit in relatie tot kwaliteit van leven. Heel veel onnodige behandelingen kunnen zo voorkomen worden. Enerzijds gaat dit veel geld besparen. Het kan de farmaceutische industrie ook geld besparen, omdat dure clinical trials naar de effecten van medicatie niet meer nodig zijn. Geld wat weer in de zorg terecht kan komen.
Wat als wij de toekomst bepalen?
Enkele van de lezingen gingen tenslotte nog veel verder. Ik vond het scary. Het blijkt namelijk mogelijk op stamcel en genniveau, al voordat iemand geboren wordt, bepaalde defecten in het DNA te repareren. Of als iemand ouder wordt en dementeert technisch op gen- of stamcelniveau bij te sturen zodat de dementie teniet gedaan wordt. In feite betekent dit dat wij het verloop van het leven kunnen gaan beinvloeden, zowel voor de geboorte als voor de dood. Hoe ver het precies is, kan ik niet verifiëren. Maar op basis van de lezingen lijkt deze mogelijkheid dichterbij dan we denken. En dan komt George Orwell wel heel erg dichtbij in mijn ogen…
Integratie en ethiek
Toch is er ook nog een hele grote uitdaging als we willen dat technologieën in onze omgeving van nut gaan zijn en het gadget- en ‘wow’-gehalte overstijgen. Waar ik deze week met de ‘Ether-dome’ begon en het statement dat de zorg als silo’s die niet met elkaar communiceren georganiseerd is, dreigt zich dit nu ook voor te doen in de technologie zelf. Er is nog nauwelijks integratie, mede door het ontbreken van (veilige) communicatie-standaarden tussen alle technologieën. Daarom was het in mijn ogen ook zo ontzettend goed dat ook de directeur van NICTIZ deze week met ons mee was; een hele uitdaging aan die kant. Er komt allerlei data vanuit verschillende kanten op de zorg af. Er worden allerlei eco-systemen gecreëerd waarin iedereen zijn eigen domein bewaakt. En de patient staat bovendien vaak zelfs buiten het systeem. Zonder integratie wordt het niet mogelijk de kracht van alle mogelijkheden te gaan benutten. Juist door integratie te gaan realiseren, kan de kracht van technologie benut worden en de patient zelf de eigenaar van zijn of haar data zijn. REshape met ‘Here is my Data’ dat een integratie met EPIC kent, zal dit bijvoorbeeld doen. Net als HealthConnect van Stanford waar ik in een eerdere blog deze week over schreef. Als dit gecombineerd wordt met het online komen van steeds meer apparatuur en mogelijkheden (ook wel ’the internet of things genoemd’) dan kan de echte waarde van technologie als slim hulpmiddel voor ons leven naar voren komen. Een wereld zoals in de volgende video:
Met de benen op de grond
Ik ga nu het vliegtuig in om alles wat we gehoord hebben te verwerken. We hebben gezien wat er allemaal kan. Tegelijk heeft het veel vragen opgeroepen. Het idee van het zelf zijn van architect van de toekomst van onze zorg, heeft niet alleen een opbouwend effect. Het is ook een ethische verantwoordelijkheid. En een toetst op wenselijkheid en op effectiviteit van alle mogelijkheden.
De reis en het reisgezelschap vond ik erg nuttig en inspirerend. Hopelijk heeft het u ook geïnspireerd en zijn er volgend jaar wellicht nog meer Nederlanders die meegaan om de toekomst van de zorg te ervaren en zo die dingen mee te nemen die voor ons van belang zijn. Om zo sámen een netwerk te creëren waarmee we de zorg in Nederland op een (ethisch) verantwoorde wijze helpen enkele van onze uitdagingen te lijf te gaan. Maar in mijn ogen allemaal met één doel: warme en persoonlijke zorg bereikbaar, betaalbaar en beschikbaar voor iedere patient, oudere of hulpbehoevende!
Daan Dohmen
Dr. ir. Daan Dohmen is Zorgfuturist en oprichter van Focus Cura Zorginnovatie. Op 19 november (bij Focus Cura in Driebergen) en 27 november 2013 (bij Radboud Reshape & Innovation Center in Nijmegen) zal hij samen met de expeditie-leider en Singularity University Speaker Lucien Engelen voor Skipr een Masterclass innovatie en e-health verzorgen. De Masterclass op 19 november is inmiddels overtekend maar voor 27 november zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. – See more at: http://www.skipr.nl/blogs/id1639-futuremed2020-dag-3-een-bruisende-dag-met-startende-ondernemers.html#sthash.UOtsPptZ.dpuf