De volumenormen in de zorg hebben het thema schaalgrootte weer volop in de schijnwerpers geplaatst. Regionale maatschappen worden gevormd om ook voor subspecialismen voldoende collega’s te hebben om verantwoorde en continue zorg te kunnen leveren.
Vervolgens worden weer veel (bestuurlijke) fusies aangegaan. Vanuit mijn eigen expertise vraag ik me dan af: staat schaalvergroting gelijk aan fusie? Welke mogelijkheden en obstakels biedt de digitale technologie?
The world is your playground
Eén van de eerste en meest fundamentele veranderingen bij digitale dienstverlening, is dat je niet gebonden bent aan fysieke locaties en dat dus in principe de hele wereld je markt kan zijn. Hierbij komen natuurlijk de bekende voorbeelden als Amazon.com of iTunes naar voren, maar ook ontelbaar veel kleine bedrijven hebben via hun webshop het hoofd boven water kunnen houden door nieuwe klanten in het buitenland aan te trekken. In de zorg lijkt het omgekeerde aan de hand: kunnen we een beroep doen op kwalitatief hoogwaardige professionals van elders, wanneer we lokaal niet voldoende volume aan patiënten hebben om eigen professionals te kunnen aanstellen. Zou hier de digitale dienstverlening ook uitkomst kunnen bieden? Twee voorbeelden laten zien dat het kan, maar dat het ook om ingrijpende keuzes vraagt rondom mensen en systemen.
Teleconsultatie
Kwaliteitszorg in de oncologie is, mede onder leiding van de integrale kankercentra, al meerdere jaren onderweg om tot een goede vorm van samenwerking te komen met behulp van consultdiensten en multidisciplinair oncologisch overleg. Hiervoor zijn geen fusies nodig geweest, wel bleken de oncologen voorlopers op het gebied van teleconsultatie, waarvoor in 2006 al grootschalige initiatieven zijn ontwikkeld. Waar nu de obstakels blijken te liggen is de uitwisselbaarheid van de dossierinformatie. Het beeldmateriaal is goed uitwisselbaar, bij teleconsultatie kan men op het tweede scherm samen naar de beelden kijken, maar het derde scherm met gestructureerde gezamenlijke dossierinformatie blijkt nog altijd een probleem.
Intensieve zorg
De intensive care in het IJsselmeerziekenhuis in Lelystad draait op hoog niveau bij de gratie van Tele-IC dienstverlening door het OLVG. Intensivisten nemen hier de nacht- en weekenddiensten voor hun rekening die door het eigen team van de IJsselmeerziekenhuizen niet langer kon worden gegarandeerd. Tegelijk is ook werk gemaakt van de digitalisering van de IC in Lelystad, waarbij voor hetzelfde systeem is gekozen als binnen het OLVG. Dit blijkt wel een voorwaarde te zijn voor soepel (en daarmee veilig) werken door de intensivisten over verschillende locaties. Het lokale team van gespecialiseerde verpleegkundigen heeft natuurlijk ook moeten wennen aan de intensivist-op-afstand, maar het blijkt erg goed te werken.
Keuze van de patiënt
Een belangrijk aspect dat rondom schaalvergroting onderbelicht blijft is de keuze van de patiënt. Juist bij de digitalisering van de zorg ontstaan er veel mogelijkheden om de patiënt zelf de keuze te laten maken over de plaats waar en het behandelteam waardoor de zorg wordt verleend. Door teleconsultatie niet alleen tussen professionals in te zetten, maar ook direct met de patiënt worden de mogelijkheden vergroot om de zorg zó in te richten dat de patiënt zich daar prettig bij voelt. Door breed gebruik te maken van digitale inzichten in de organisatie van de zorg, geredeneerd vanuit de wensen en keuzes van de patiënt, zal de toekomst van de zorg ingrijpend kunnen veranderen en daarmee een heel ander, digitaal antwoord kunnen geven op de volumenormen in de zorg.
Robert Stegwee
Bedrijfsinformatiekundige bij Capgemini Consulting