Fraude in de zorg. Overlast in de zorg. Graaien in de zorg. Verspilling in de zorg. Mantelzorgers met problemen. Misstanden in de cardiologische zorg. Wie op zoek gaat naar meldpunten op het gebied van de zorg, struikelt erover.
Op zich begrijpelijk, want de zorg is van ons allen en gaat ons allemaal aan. Het probleem is alleen dat het aantal meldpunten nog veel groter is dan de paar die me nu snel te binnen schieten. Ze worden ingesteld door de Consumentenbond, de NPCF, patiëntenorganisaties, medische fora, enzovoort, enzovoort. Ze spelen allemaal in op één actualiteit en ze helpen eenieder die zijn hart wil luchten over dit onderwerp.
Rubricering ontbreekt
Probeer je echter op basis van de uitkomsten als professionele partij in de zorg chocola te maken van de uitslagen, dan krijg je iets te horen in de trant van “dit is nog maar het topje van de ijsberg hoor, het is zó erg”. Van rubricering van de gegevens die op basis van zo’n meldpunt worden verzameld is nauwelijks sprake. En vrijwel nooit verschijnt een rapport dat op overzichtelijke wijze in beeld brengt wat precies wordt gemeld en wat aanbevelingen zijn, zodat uit zo’n meldactie nooit een concrete actie voor kwaliteitsverbetering kan worden gedestilleerd.
Sentiment
Kamervragen liggen op basis van zo’n meldpuntactie altijd op de loer – en lijken bijna een doel op zich te worden. Het sentiment overheerst en dit kan nare gevolgen hebben. Het is voorgekomen dat medewerkers in privésituaties persoonlijk worden aangesproken op een incident waar zij volstrekt niets mee te maken hebben. De ziekenhuisbranche is groot; er zijn momenteel meer dan 80 algemene ziekenhuizen met meer dan 400 locaties waar medisch specialistische zorg wordt verleend. Er werken honderdduizenden medewerkers. De zorg wordt ook wel een mammoettanker genoemd, die je maar niet zomaar van koers kan laten veranderen.
Verbetermodel
Meldacties in zo’n grote branche dragen alleen bij aan concrete verbeteringen als ze een concrete optie bieden voor de bekende verbetercyclus van plan, do, check, act. Precies dit verbetermodel staat aan de basis van het VMS veiligheidsprogramma, waarover onderzoeksbureau NIVEL nu een rapportage heeft laten verschijnen. Met deze rapportage gaan we als ziekenhuizen ‘met de billen bloot’. We laten zien dat we veel winst geboekt hebben in het voorkomen van ernstige nieraandoeningen, het invoeren van hartrevalidatieprogramma’s en het opzetten van spoedinterventieteams. Ook boeken we resultaat bij het terugdringen van ernstige bloedbaaninfecties. Minder succesvol zijn we tot nu toe op het gebied van medicatieveiligheid, het verminderen van het aantal wondinfecties en de veiligheid bij het injecteren van geneesmiddelen.
We maken de zaken heel concreet en op onze website staan de meeste ziekenhuizen met naam en toenaam en hun concrete resultaten. Dat op basis hiervan even kritische geluiden zullen klinken over het feit dat we op deze punten nog tekortschieten, nemen we voor lief. Vervolgens ontstaat immers wél ruimte voor een constructieve dialoog. We hebben precies in beeld op welke punten de ziekenhuizen nog stappen moeten zetten en welke verschillen hierbij tussen individuele ziekenhuizen bestaan. Dit geeft een concrete voedingsbodem voor vervolgstappen: plan, do, check, act. Daar wordt de zorg beter van.
Margot van der Starre
Directeur van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ)