Samen met een groep ggz-bestuurders bezocht ik onlangs ggz-aanbieders in Engeland. Op bezoek bij instellingen, financiers, overheid en patiënten om te leren van de ervaringen van de ggz aan de andere kant van het Kanaal. Thema’s van het bezoek waren onder meer herstelgerichte zorg, ambulantisering, behandelduur, financiering en transitie en ketenvorming.
De Engelsen bleken een meester in sterke oneliners (‘no health without mental health’), maar hielden ons ook een spiegel voor wat betreft de veranderingen waar we in Nederland midden in zitten.
Laagdrempeligheid
In Birmingham bezochten we Mental Health Trust, de grootste ggz-aanbieder van Birmingham met een verzorgingsgebied van 1,2 miljoen mensen. Jaarlijks behandelen zij ruim 50.000 patiënten. In hun zorgaanbod heeft een laagdrempelig toegankelijk generalistisch aanbod een belangrijke plaats. Patiënten worden behandeld volgens de ‘Birmingham healthy minds’-methode. Deze biedt psychologische interventies.
Succesvolle methode
Specialistische ggz-expertise is laagdrempelig beschikbaar in community mental health-teams die ook langdurig zorg kunnen bieden. Bedden zijn alleen nog beschikbaar voor acute zorg en voor de moeilijkste groep. Mental Health Trust werkt al jaren op een manier die in Nederland nog in de kinderschoenen staat. De combinatie van het sturen op vroege interventie, het herkennen van problemen en daarop actie nemen, gekoppeld aan sturen op het gebruik van richtlijnen en protocollen en behandelduur is succesvol en bevestigt voor mij dat het bestuurlijk akkoord van de ggz de goede weg is, mits we de kans en medewerking krijgen om het uit te werken.
Herstelgerichte zorg
In een nevelig Liverpool maakte ik kennis met Mersey Care, de grootste ggz-aanbieder van deze regio. Mersey Care bestrijkt een verzorgingsgebied van ruim 1 miljoen mensen voor reguliere ggz en 2,5 miljoen mensen voor gespecialiseerde zorg. Ook hier is, net als in Birmingham, de zorg flink geambulantiseerd: er zijn nog maar 678 bedden. Ondanks de extreme sociale achterstand in Liverpool, haalt Mersey Care ambitieuze doelen op het gebied van herstelbenadering en ketenvorming met de eerste lijn en de forensische zorg. Ze zijn enthousiast over de resultaten van hun community services waar ze al een aantal jaar mee werken. Dit zijn teams vergelijkbaar met de ACT- en FACT-teams in Nederland. Veiligheid en kwaliteit worden continu gemonitord en verbeterd onder het motto ‘efficiency without quality is unthinkable, quality without efficiency is unsustainable‘. Ook het bezoek in Liverpool bevestigt dat de in ons bestuurlijk akkoord gekozen weg naar herstelgerichte zorg en zorg in de buurt de goede is. Én dat het haalbaar is als iedereen samenwerkt.
Achieving the target but missing the point
Terugkijkend op het werkbezoek zie ik dat de ggz in Nederland en Engeland inhoudelijk vergelijkbaar zijn en dat we tegen dezelfde problemen aanlopen. We delen de inhoudelijke visie op herstel, zelfmanagement, ambulantisering en laagdrempelig toegankelijke zorg. Maar we hebben beiden ook te maken met de veelheid aan veranderingen in economisch moeilijke tijden, de noodzakelijke cultuurverandering bij zorgaanbieders, patiënten, familie en financiers. De enorme regel- en administratiedruk vanuit overheid en financiers maken het de zorgaanbieders lastig de focus op goede zorg te houden. Achieving the target but missing the point, zoals ze zo mooi zeggen.
Verantwoording op prestaties
Natuurlijk wordt ook in Engeland van de ggz verantwoording op prestaties verwacht. Ook daar dwingen beperkingen van het macrobudget, net als bij ons, tot het maken van keuzes. Die worden echter neergelegd daar waar ze horen: in de zorg, bij professionals en patiënten. In Engeland heb ik geleerd dat we af moeten van het geforceerde denken in hokjes van zorg, welzijn en ondersteuning. Of van het denken in een papieren onderscheid tussen problemen, klachten en stoornissen. Vroegsignalering, preventie en een integrale benadering leiden tot betere zorg, die goed is voor de economie en veiligheid en ook nog eens kostenbesparend werkt. Vanuit die visie werkt iedereen, overheid, financiers, aanbieders, patiënten, eensgezind aan het zelfde doel. Het helpt natuurlijk dat ze allemaal in hetzelfde NHS systeem zitten.
Bij ons is de inkt van het bestuurlijk akkoord amper droog of iedereen probeert er weer zijn eigen interpretatie aan te geven, wat helaas nogal afleidt van het doel waar het om ging. Het bezoek aan onze Britse collega’s was een inspirerend bezoek, goed om van te leren en het geeft stof tot nadenken. Ook voor u?
Paul van Rooij
Directeur GGZ Nederland