Waarom maakt het kabinet Rutte II zo’n stoer punt van de aanpak van pgb-fraude? Stop met het stalken van pgb’ers en geef mensen juist meer financiële mogelijkheden om de eigen zorg te organiseren. Dat bespaart kosten en voorkomt onzinnige zorg.
Eén van de resultaten waar ik als Kamerlid het meest trots op ben is dat we in het Lenteakkoord het pgb behouden hebben en voor meer mensen toegankelijk hebben gemaakt. De 150 miljoen die we uittrokken was genoeg om de bezuiniging voor 2013 helemaal van tafel te krijgen. Maar we wilden meer: we wilden het pgb duurzaam verbeteren.
Afspraken
Daarom hebben we extra afspraken gemaakt die het pgb goedkoper en beter maken. Zo wordt het verplicht dat mensen een pgb-plan opstellen zodat ze weten waar ze aan beginnen. Het pgb wordt een trekkingsrecht zodat mensen geen geld op hun rekening meer krijgen. De indicatiestelling wordt face to face gedaan. En het pgb wordt voor mensen met een langere zorgvraag. Het pgb is bovendien weer open gesteld voor mensen met een indicatie voor persoonlijke verzorging/verpleging of mensen die verzorging/verpleging en begeleiding hebben. Tot slot is er extra geld uitgetrokken voor fraudebestrijding door bemiddelingsbureaus. Daarmee voorkomen we dat mensen noodgedwongen of ondoordacht voor een pgb kiezen. Het wordt weer een voorziening voor wie de eigen regie wil en kan voeren.
In natura
Het lukte me niet om CDA en VVD ervan te overtuigen de 10-uursgrens voor nieuwe mensen met alleen begeleiding los te laten. Financieel moet dat gewoon kunnen. Zowel het CPB als de Algemene Rekenkamer hebben immers al aangetoond dat de kabinetsstelling dat 30 procent van de mensen met een geïndiceerde zorgvraag afzien van zorg als ze geen pgb kunnen krijgen gewoon niet klopt. Wie de zorg niet in pgb-vorm kan krijgen doet een beroep op zorg in natura. Ik had gelukkig al wel samen met de PvdA en D66 een amendement ingediend voor de overgang van begeleiding van AWBZ naar WMO: gemeenten moeten mensen in de gelegenheid stellen hun begeleiding in pgb-vorm te krijgen. Dus zonder 10-uursgrens.
Handtekening
In het debat over het regeerakkoord heeft GroenLinks-fractievoorzitter Bram van Ojik Diederik Samsom hierop bevraagd. Hij gaf aan dat de handtekening van de PvdA nog steeds staat. De PvdA zal zich inzetten voor het veiligstellen van pgb-mogelijkheden, ook in de WMO. Ik zal hem en zijn partijgenoten daar natuurlijk aan houden. Ik wil niet tijdens de wetsbehandeling opeens horen dat de beleidsvrijheid van gemeenten toch boven de eigen regie van cliënten wordt geplaatst. PvdA-staatssecretaris Van Rijn kwam begin december naar buiten met plannen om pgb-fraude aan te pakken. Een deel is gewoon uitvoering lenteakkoord: face to face indicatiestelling, extra geld voor fraude aanpak 20 miljoen, invoering van het trekkingsrecht. Maar waar komt het stoere punt om pgb-houders intensief te gaan volgen opeens vandaan? Dat is gewoon geld over de balk smijten: fraude met zorggeld komt immers maar bij 0,02 procent van de individuele pgb-houders voor.
Indicatiefraude
Als mensen zorg krijgen die ze niet nodig hebben is er geen sprake van pgb-fraude, maar van fraude met indicaties. Dat komt ook in de zorg in natura voor, zoals blijkt uit de brief van de klokkenluiders in de zorg. Mensen die zonder dat zij of hun vertegenwoordigers dat weten een hogere indicatie krijgen, maar niet meer zorg. Instellingen die op dubieuze manieren overhead berekenen.
Stalken
Cliënten en zorgverleners die geld dat voor zorg bestemd is daar niet aan besteden moeten aangepakt worden of het nu gaat om pgb-zorg of zorg in natura. Dat moet deze staatssecretaris aanpakken! Hij verwacht tientallen miljoenen euro’s op te kunnen halen door individuele pgb-houders te stalken. Dan ben ik benieuwd hoeveel euro hij ophaalt door zorginstellingen eens kritisch onder de loep te nemen.
Zelf organiseren
En het pgb? Dat heeft volgens GroenLinks juist de toekomst. Veel mensen weten goed hoe ze de zorg willen hebben en zijn zich bewust van de verantwoordelijkheden die komen kijken bij zelf je zorg organiseren. 20 Procent van de langdurige zorg wordt via een pgb uitgegeven en kost 10 procent van de kosten voor langdurige zorg. Als dus 40 procent van de zorg via een pgb wordt georganiseerd leidt dat dus tot een kostenbesparing. De ervaringen in Duitsland met het Pflegegeld bewijzen dat. De ervaringen in Denemarken met een model voor mensen die 24 uur per dag zorg nodig hebben laten zien dat dit met meer eigen regie ook goedkoper kan. En als we een budget invoeren dat mensen met een beperking naar eigen inzicht kunnen besteden aan zorg, werk, wonen of onderwijs is dat ook kostenbesparend.
Eigen regie versterken
Ook buiten de AWBZ zijn er mogelijkheden. GroenLinks wil ook in de zorgverzekeringswet pgb-mogelijkheden invoeren. Maar wat doet het kabinet van PvdA en VVD. Dat schaft de restitutiepolis, waarmee mensen zelf hun zorgverlener kiezen af. Rutte-I was vooral van de institutionele langdurige zorg en wilde 90 procent van de pgb ’s afschaffen. Rutte-II wil in de zorgverzekeringswet de eigen regie inperken. Beiden geven blijk van een groot wantrouwen jegens pgb-houders. Ik wil kritisch kijken naar de hele langdurige zorg. Daarmee besparen we kosten en versterken we de eigen regie van mensen.
Linda Voortman, Tweede Kamerlid GroenLinks