Eenvoudige middelen kunnen herstellende kankerpatienten tegen een relatief laag bedrag een hogere kwaliteit van leven geven. Complexe behandelingen scoren vaak niet beter.
Vanwege de verbeterde overlevingscijfers bij de behandeling van kanker zijn er steeds meer patiënten die langdurig met de ziekte en/of de gevolgen daarvan te kampen hebben. Het betreft een brede range van symptomen en verschijnselen, zoals lymfoedeem, incontinentie en stomaverzorging. Daarnaast kampt een grote groep met algemene problemen, zoals ernstige vermoeidheid, slapeloosheid, depressie en afname van fysieke en psychische weerbaarheid. Het is logisch dat hierdoor de behoefte aan revalidatie en nazorg groeit.
Goedkope interventies
Uit een overzichtstudie die recent in het goed aangeschreven tijdschrift The Oncologist is gepubliceerd, blijkt dat er steeds meer bewijs komt dat revalidatie voor kankerpatiënten kosteneffectief is. In de gevonden studies is te zien dat het veelal om relatief goedkope interventies gaat die gunstig scoren qua kosteneffectiviteit: tegen een relatief laag bedrag wordt een relatief hoge bijdrage aan de kwaliteit van leven geboden.
Niet bewezen
Omdat mensen vaak meerdere klachten van verschillende aard hebben is ook gekeken naar het effect van gecombineerde interventies. Daaruit valt op dat de toegevoegde waarde van complexere behandelingen (bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie in combinatie met fysiotherapie) ten opzichte van het enkelvoudige vaak niet bewezen kan worden. Dat bleek bij studies naar gecombineerde interventies zoals Herstel en Balans. Een goed bewegingsprogramma lijkt in veel gevallen al effectief. En uit een recente studie naar het behandelen van post-menopausale klachten ten gevolge van chemotherapie bleek alleen cognitieve gedragstherapie voldoende.
Uitgangspunt
Natuurlijk kun je niet zeggen dat altijd een simpele behandelvorm de voorkeur verdient, maar het is wel als uitgangspunt te gebruiken. Bij gebrek aan bewijs voor het tegendeel is het starten met enkelvoudige, relatief goedkopere behandelingen, zeg maar stepped care de verstandigste benadering. Deze denkwijze is voor veel behandelaars nog contra-intuïtief. Vaak bestaat de neiging via uitgebreide inventarisaties de klachten van patiënten minutieus in kaart te brengen en daarop direct een zo compleet mogelijke multidisciplinair zorgaanbod te baseren.
Vergelijkbaar
Uit internationaal vergelijkend onderzoek tussen Europese landen bleek een aantal jaren geleden ook al eens dat voor bijvoorbeeld stroke en lage rugklachten met interventies van zéér uiteenlopende intensiviteit/complexiteit toch vergelijkbare gezondheidswinst te halen was. Er kleefden methodologisch te veel bezwaren aan deze vergelijking om die te kunnen publiceren. Hoewel een heel ander terrein, sluit die aanwijzing aan op onze recente review.
Kosteneffectief
Hoewel slechts een deel van alle kankerpatiënten nazorg of revalidatie nodig heeft, zijn er nog steeds veel die dat niet aangeboden krijgen. Voor de revalidatie van kankerpatiënten moeten behandelaars dus allereerst op zoek naar het minst uitgebreide, effectieve aanbod. De recent gepubliceerde cijfers onderstrepen dat dat dan toch al snel kosteneffectief is.