Als gevolg van decentralisaties, concentratie en spreiding van zorg, en zorg dichtbij (de burger/patiënt) zal het aantal ziekenhuizen de komende jaren fors toenemen. Dit in tegenstelling tot de uitspraken en onderzoeken die het tegendeel beweren en daarbij geheel voorbij gaan aan de herordening van de zorg zoals die zal gaan plaats vinden.
Grote en kleine ziekenhuizen
Het misverstand zit mogelijk in de wijze waarop wij ziekenhuiszorg waarnemen, namelijk dat grote gebouw waarin men voor alle kwalen een oplossing heeft. En grote gebouwen hebben we. Nederland behoort tot de landen met gemiddeld de grootste ziekenhuizen. Dat komt doordat Nederland geen kleine ziekenhuizen heeft. Vele andere landen hebben veel meer en veel kleinere ziekenhuizen. En Nederland kent dat fenomeen nog nauwelijks. Dat gaat dus veranderen.
Concentratie en spreiding
Concentratie en spreiding zal gaan betekenen dat op diverse plaatsen specialisatie optreedt en zware zorg wordt geconcentreerd op (stel) 15-30 locaties (thans UMC’s en STZ-ziekenhuizen). Als we dat goed doen dan betekent dat ook dat UMC’s en STZ-ziekenhuizen veel minder zware zorg gaan decentraliseren naar (thans) algemene ziekenhuizen. De derde beweging is dan de doordecentralisatie naar (thans) de anderhalve lijn; een wens van iedereen. Zorg dichtbij wordt dan gerealiseerd. Dat zal het ontstaan van 1¾ lijns zorgcentra gaan betekenen. Centrale punten in gemeenten en regio’s waar men wordt opgevangen voor alle diagnoses en verrichtingen die niet meer plaatsvinden in de UMC’s, STZ-ziekenhuizen en algemene ziekenhuizen.
Centra met poortwachtersfunctie
Aanvullend is in de 1 ¾ lijn ook (extramurale) ggz-zorg beschikbaar, zorg voor chronisch zieken en specifieke zorgfuncties als geriatrie en interne geneeskunde. Meerdere zorgfuncties zijn denkbaar. Deze centra gaan de poortwachtersfunctie vervullen in het zorglandschap. Huisartsen+ en hun wat meer gespecialiseerde collega’s zullen het middelpunt van de zorg gaan worden. Dat betekent dat de (huidige) ziekenhuizen niet meer het middelpunt van de zorg zullen zijn.
Ook ziekenhuizen
In het buitenland definieert men deze 1 ¾ lijns centra als ziekenhuizen. Als je door het landschap van onze buurlanden rijdt dan zie je verwijzingen naar deze centra met de gebruikelijke H op het bord staan. Ziekenhuizen dus.
Kleinere ziekenhuizen
Ervan uitgaande dat in de grote gemeenten 4-8, in de kleinere gemeenten 1-3 1 ¾ lijns centra gaan ontstaan, neemt het aantal ziekenhuizen toe met (stel) minstens 700 locaties. Voeg hieraan toe de diverse op één verrichting geconcentreerde ZBC’s en de prive-klinieken en het zorglandschap dat tussen 2013 en 2020 zal ontstaan, is geschetst. Deze ontwikkeling leidt tot een forse herallocatie van bekosting (lees: omzet). Aanbeveling voor (de huidige) investerende ziekenhuizen, of ziekenhuizen die plannen daarvoor hebben: bouw niet te groot, want het aantal DOT’s dat u in de toekomst scoort, zal aanmerkelijk afnemen. Advies voor de grote ziekenhuizen die al zijn gebouwd: bouw af.
Paul Baks
Partner BMC Advies en Management