Verkiezingstijd met uitvergrote verschillen, halve waarheden, incomplete verhalen en rare verschillen tussen papieren partijprogramma’s en CPB-berekeningen nadert zijn ontknoping. Zorg is te complex voor pitches van één minuut, half geïnformeerde interviewers, hijgerige debatjes en incomplete macromodellen.
Het wordt de hoogste tijd voor Evidence Based Policy op alle niveaus, met nieuw gedrag zoals First Time Right en One Time Fix. Mag ik u meenemen in deze nieuwe medicijnenkast voor toekomstbestendige zorg?!
EBP©: evidence based policy
Van veel maatregelen weten we vooraf niet of ze daadwerkelijk het beoogde effect hebben. Dat geldt allereerst op overheidsniveau, zeker als allerlei lopend en nieuw beleid wordt gestapeld over steeds kortere kabinetsperioden. De AWBZ-discussie is een interessant voorbeeld: het CPB veronderstelt dat een wettelijk verankerde aanspraak op landelijk niveau duurder is dan een gebudgetteerde voorziening op lokaal niveau. Van de weeromstuit veranderen politici hun standpunten. Maar waar is de bewijslast, op aspecten als solidariteit, vraaggerichtheid, wachtlijsten, productieprikkels, kwaliteit en transactiekosten? Marktwerking is ook voor iedereen wat anders, de kiezer kan er geen touw aan vastknopen. Het is nog maar half ingevoerd zonder systematische uitwerking en dan moet het al weer anders, op basis van nog minder bewezen voorstellen. Om de berekeningen over hun plannen kloppend te krijgen, hebben de politieke partijen achter de schermen zitten stoeien met het CPB, bijvoorbeeld over de pensioengerechtigde leeftijd (SP), eigen betalingen in de zorg (VVD), en de huizenmarkt (bijna elke partij). Hoezo, bewezen beleid?!
Op andere niveaus gaat het echter net zo. In organisaties ritselt het van allerlei managementmodellen, kwaliteitssystemen en P&O-filosofieën waarvoor geen of slechts beperkt bewijs is. In de dagelijkse zorgpraktijk weten we vaak niet voor welke patiënt onder welke omstandigheden welke zorgactiviteit wel of niet effectief en doelmatig is. Nieuwe interventies ontberen meestal een goede vertaling vanuit de ideale onderzoeksetting naar de weerbarstige praktijk. Veel interventies zijn maar half uitgezocht voor heel jonge of oude mensen, comorbide patiënten of kwetsbare groepen met lage sociaal economische status. In velden als de oncologie, dementie en palliatieve zorg is veel handelingsverlegenheid en communicatief onvermogen om onnodige of niet werkzame zorg te benoemen, laat staan te staken. Kortom, analoog aan evidence based medicine, moet het nieuwe kabinet samen met professionals, bestuurders, gemeenten en zorgverzekeraars aan de slag met EBP©. De zorg verdient veel beter geobjectiveerde en gesystematiseerde beleidsprocessen.
FTR©: First Time Right
Baat het niet, dan schaadt het wel. Je kan geld maar één keer uitgeven, dus moet dat gebaseerd zijn op feitenkennis, een helder plan, logische sequenties van implementatie en borging, en sturing op de juiste randvoorwaarden. Veel professionals willen hun patiënt in één keer goed behandelen, met zo weinig mogelijk “trial and error”. Maar de primaire behandeling wordt omgeven met andere zaken zoals bejegening, communicatie, informatieverstrekking, logistieke processen, en ga zo maar door. Iedereen in de organisatie zou zich bewust moeten zijn van het gehele servicetraject en de klant continu in één keer goed willen bedienen. Dat genereert allereerst veel meer satisfactie bij klant en medewerker. Maar FTR© leidt ook tot veel minder complicaties, vermijdbare fouten, wacht- en omsteltijden, herstelwerk (“rework”) en andere onnodige vervolgkosten. Dat geldt niet alleen in de zorgprocessen en -organisaties, maar ook op beleidsniveau. Eerst denken dan doen, niet hopen maar wéten dat iets werkt. Werken volgens het FTR©-principe leidt tot optimale beleidsprocessen of “patient journeys”, gedurende alle processtappen in alle deelaspecten met alle betrokkenen. Dat vergt eigenaarschap en professioneel procesmanagement, met duidelijke richtlijnen, getrainde medewerkers en scherpe meet- en verbeterprocedures, zoals dat bij Lean Six Sigma al gemeengoed is.
OTF©: One Time Fix
Niet alles is geweten of in maat en getal uit te drukken; de maakbare samenleving bestaat niet. Het gaat mij veel meer om onderliggende intenties en mechanismen richting het hogere doel van de beste zorg op het juiste moment op de juiste plek, leidend tot het hoogst mogelijke resultaat tegen de scherpste kosten. Als we het samen beter willen krijgen, moeten we ook beter samen werken. Als bovenstaande medicijnen als EBP© en FTR© nog onvoldoende houvast geven, dan staat ons nog OTF© ter beschikking. Zodra er iets onverwachts of onwenselijks plaatst vindt tijdens het proces, dan dienen betrokkenen meteen bij elkaar te komen, het probleem te analyseren en vervolgens kordaat op te lossen, op zo’n manier dat het daarna niet nog eens gebeurt. Immers, elke extra interactie leidt tot meer kosten, verspilling, frustraties, lagere tevredenheid en een zelfversterkende neerwaartse spiraal. Dus voor eens en altijd fixen, niet doormodderen. Dat vergt een open leer- en verbeterhouding, misschien wel de beste eigenschap voor iedereen die zich inzet voor een toekomstbestendig zorgstelsel.
Ik wens de nieuwe bewindslieden van VWS veel inspiratie, draagvlak en succes met de implementatie van EBP©, FTR© en OTF©.
Robbert Huijsman,
senior manager Kwaliteit en Innovatie bij de divisie Zorg & Gezondheid van Achmea