Laten we een deel van de inkomsten op tabaksaccijns reserveren voor preventie. Het is verbazingwekkend wat we kunnen doen als we slechts vijf procent van de inkomsten op tabaksaccijns hiervoor reserveren.
Politici van Den Haag, iedere dag horen we dat de gezondheidszorg een belangrijk issue wordt bij de komende verkiezingen. We weten allemaal dat de zorgkosten op den duur onhoudbaar zijn. Volgens een recent rapport van het Centraal Planbureau, de rekenmeester van de regering, kunnen de zorgkosten stijgen tot 31 procent van het bruto binnenlands product in 2040. Bij een fulltime baan werk je dus 1-2 dagen in de week alleen al om de gezondheidzorg te kunnen financieren! Ter vergelijking: in 1972 was dat nog acht procent, momenteel ruim dertien procent.
Eénendertig procent. Ongeveer een derde van wat we in Nederland met elkaar verdienen, geven we straks uit aan zorg. Maar, zoals economen er zo mooi bij zeggen, deze stijging is wel ceteris paribus. Het gebeurt alleen als alle overige omstandigheden gelijk blijven. Wat moeten we dus doen? We moeten de omstandigheden wijzigen. De ceteris mogen niet meer paribus zijn.
Cijfers
Een aantal cijfers. De Nederlandse schatkist ontvangt jaarlijks ongeveer 1,8 miljard euro aan accijns op rookwaren. Momenteel gaat dat geld in een grote pot. Het wordt uitgegeven op alle mogelijke manieren: onderwijs, transport, het leger, sociale zekerheid. En gezondheidszorg.
Aan de andere kant heeft het huidige kabinet flink bezuinigd op preventie in de zorg. En op een effectief tabaksontmoedigingsbeleid. Zo wordt onder andere de subsidie aan het expertisecentrum voor tabakspreventie STIVORO stopgezet. Vijf procent van 1,8 miljard is 90 miljoen euro. Met dat geld kunnen we gemakkelijk tal van maatregelen bekostigen die roken ontmoedigen naast de preventie van ongezond voeding- en beweeggedrag.
Besparing
Helaas kun je iedere euro maar één keer uitgeven. Dat geldt ook voor negentig miljoen euro’s. Maar in het Lenteakkoord is afgesproken dat de tabaksaccijns omhoog gaat. Dat betekent dus meer accijnsinkomsten. En daarvan kan prima vijf procent gereserveerd worden voor preventie.
Bovendien betekent een hogere uitgave aan preventie een daling van zorgkosten in de toekomst. Door de preventie zullen minder mensen gaan roken. En dat is de grootst mogelijke besparing op de zorgkosten. Niet alleen stoppen met roken, maar ook voorkomen dat kinderen gaan roken is zeer kosteneffectief! Veel van onze zorgkosten gaan naar de behandeling van ziekten die door roken veroorzaakt worden. Het mes snijdt dus aan twee kanten.
Logisch
Eigenlijk is het heel logisch. Rokende mensen kunnen op deze manier (indirect) mee betalen aan de kosten van preventie. Gedeelde verantwoordelijkheid noemen we dat. Je zou zeggen dat het erg voor de hand ligt om dit advies ter harte te nemen!
Prof. dr. Onno van Schayck
Voorzitter van het Partnership Stop met Roken