De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) ziet er scherp op toe dat de concurrentie op de vrije markt niet in het geding komt. Diezelfde NMa brengt dit voorjaar opeens een rapport uit, waarin ze de cure-sector aanspoort om krachten te bundelen via inkoopcombinaties. Dat mag dan weer wél van de NMa!
Ongemakkelijk
Natuurlijk is hulp uit onverwachte hoek nooit weg. Maar ze kan ook wat ongemakkelijk aanvoelen. Want benadrukken de aanbevelingen van de NMa niet alleen maar dat we het behoorlijk beroerd aanpakken met elkaar? Dat we enorme kansen op kostenbesparing laten liggen?
De vraag stellen is hem beantwoorden. We hebben in de zorg nog ontzettend veel te winnen. De NMa baseert haar advies op de ‘Sectorstudie medische hulpmiddelen’ van Ecorys. Dat onderzoek telt verschillende conclusies, waarvan de bottom line steeds is: inkoopsamenwerking loont. Ja, dat vind ik natuurlijk ook. Het is zo´n beetje mijn werk die boodschap uit te dragen.
Hoger niveau
Bij mij rijst echter een prangende vraag. Van alle kanten – zelfs uit onverwachte hoek – neemt de druk op inkoopsamenwerking toe. Wat gebeurt er als wij daar als sector niet serieus op reageren? Ziekenhuizen bundelen de krachten wel, maar op een te versnipperde manier en een te kleine schaal, in allerlei sub-samenwerkingsverbanden. Als we als sector niet laten zien dat we écht serieus samenwerken, vrees ik dat we er uiteindelijk toe zullen worden gedwongen. Want zo´n rapport van de NMa komt natuurlijk niet uit de lucht vallen.
Toekomstscenario´s
Laat ik eens een poging doen om in de toekomst te kijken. Ik kom dan tot vijf mogelijke scenario’s.
- We gaan voort op de huidige manier, met kleine en middelgrote inkoopcombinaties.
- Het Ministerie van VWS en/of de zorgverzekeraars verplichten zorginstellingen in te kopen via een inkoopcombinatie.
- Het Ministerie van VWS en/of de zorgverzekeraars verplichten zorginstellingen in te kopen via een beperkt aantal inkoopcombinaties (om zo nog meer de versnippering tegen te gaan).
- Het Ministerie van VWS en/of de zorgverzekeraars realiseren samen met een beperkt aantal inkoopcombinaties de inkoopoplossingen. Ze oefenen invloed uit op het selecteren en contracteren van leveranciers.
- Zorgverzekeraars nemen de regie over, bepalen de maximum prijzen en selecteren de leveranciers. Zoals dat ook in de markt voor medicijnen gebeurd is.
Afnemende autonomie
Wat we voor ons zien is een gerede kans op afnemende autonomie. Waakhonden die nadrukkelijker over onze schouders meekijken. Een onwenselijk toekomstbeeld voor elke individuele organisatie. Want elke zorginstelling heeft haar eigen visie, identiteit en ideeën over kwaliteit.
Met enkele ziekenhuisbestuurders zijn we in gesprek over deze toekomstscenario’s. Ons streven: grootschalige samenwerking op de agenda krijgen en tegelijkertijd laten zien dat een zorginstelling daarbij nagenoeg niets van haar autonomie hoeft in te leveren. Twijfelt u of dat kan? Stuur een mail, dan maken we een afspraak.
Frank Kaptein,
Directeur/bestuurder Intrakoop