Vraag mensen wat hun grootste schrikbeeld is voor hun oude dag, en ze zullen zeggen: afhankelijkheid, en verlies van privacy en eigenwaarde.
Mensen vrezen dat ze op hun oude dag te maken krijgen met onpersoonlijke en respectloze zorg. Een veelgehoord doemscenario is ook dat door tekort aan geld en personeel de kwaliteit van de zorg minder zal worden, ook omdat tegelijk de vraag naar ouderenzorg toeneemt.
Somber
Het sombere vergezicht is goed te verklaren. Dat komt omdat op het moment dat we zorgafhankelijk worden en in een verblijfsvoorziening terecht komen, alles vervalt wat we tot dan toe normaal vonden. Je kunt je leven niet meer inrichten zoals je zelf wilt. Niet meer eten wat en wanneer je wilt, en met wie. Vanaf het moment dat je zorgafhankelijk bent, ben je te gast in een huis waar je moet wonen.
Wensen
Vraag mensen hoe ze hun oude dag voor zich zien, en ze zullen zeggen dat ze zoveel mogelijk hun eigen leefgewoonten willen houden, en willen blijven genieten van de activiteiten die ze nu ook graag ondernemen. Ze zullen zeggen dat ze het liefst verblijven in de eigen omgeving met hun familie en vrienden, mensen die ze zelf uitkiezen. Ze willen hun eigenwaarde behouden, en het gevoel van zelfstandigheid. Persoonlijke zorg en respectvolle behandeling staan hoog op de wensenlijst, bij voorkeur van liefdevolle en professionele zorgverleners.
Dichtbij
De ouderenzorg kan en moet veel beter aansluiten op wat mensen zelf kunnen, op wat ze in eigen omgeving hebben geregeld met vrienden, met mantelzorgers en vrijwilligers. Ouderen moeten meer vrijheid hebben om te kiezen hoe ze willen leven, zoals ze dat ook gewend waren. In een woning die ze zelf kiezen en betalen. Als mensen zorgbehoeftig worden, moeten ze de mogelijkheid krijgen om regie houden, zo lang mogelijk zelfredzaam blijven. Ouderen moeten passende zorg krijgen, in plaats van dat ze in een mal worden gedrukt: ‘mevrouw, meneer; dit is ons aanbod, dit is wat u wilt’
Haalbaar en betaalbaar
Onhaalbaar en onbetaalbaar? Integendeel. Ik denk dat we onze ouderenzorg sterk kunnen verbeteren, zonder dat het ons meer hoeft te kosten. We hoeven niet ons hele leven krom te liggen voor onze oude dag, ook niet nu het aantal tachtigplussers tot 2020 stijgt met bijna 30%. Maar dan moeten we er wel mee stoppen om zorggeld te investeren in stenen. Nu gaat een flink deel van de uitgaven aan ouderenzorg naar de gebouwen, de zorginstellingen. Nog steeds worden er nieuwe verpleeg- en verzorgingshuizen gebouwd. Terwijl je daar ook zorg voor kunt leveren, zorg in de eigen woning van ouderen. We besteden zorggeld aan voeding en levensonderhoud van zorgafhankelijke ouderen. Dat gaat niet alleen ten koste van de identiteit en de eigenwaarde, het zijn kosten die deel uitmaken van het leven. Als je zorgt voor je eigen onderhoud en je eigen leven, houd je meer eigen regie. In een kamer van 3 bij4 meterverlies je je identiteit. Essentieel is dat we ons met de zorg voor ouderen juist richten op het verbeteren van de kwaliteit van leven, en dat we een bijdrage leveren aan het welbevinden van ouderen.
Ondersteuning
Daarom is het nu zaak om ons tot doel te stellen om zo gezond mogelijk oud te worden. Om ons te gaan richten op zelfredzaamheid, met steun van mantelzorgers en vrijwilligers in de eigen omgeving. De zorg moet aansluiten bij de behoefte die dan nog over is. Daarbij moeten we gebruik maken van de vele ICT toepassingen die er zijn om mensen op een veilige manier thuis te laten wonen. Domotica inzetten, zorg op afstand. Maar gek genoeg wordt dat nog maar nog maar heel beperkt ingevoerd. De innovaties liggen op de plank, maar de implementatie laat nog op zich wachten.
Aanpakken
Meer geld in de ouderenzorg pompen is niet de oplossing, ondanks de forse stijging van het aantal ouderen. We moeten niet méér investeren in dure zorg die niet aansluit bij wat mensen willen. We moeten gaan sturen op preventie, zelfredzaamheid en eHealth in plaats van alles zomaar aanbieden en geld stoppen in gebouwen. We moeten de ouderenzorg niet blijven betalen uit een volksverzekering die uit haar voegen knapt, maar het overhevelen naar de zorgverzekeringswet. Als we dat samen willen oppakken, hebben u en ik hopelijk de oude dag die we ons wensen.