Het pas verschenen RVZ-rapport Redzaam ouder roept ouderen op zich eerder en nadrukkelijker voor te bereiden op de oude dag.
In het licht van de doorzettende vergrijzing en het steeds groter beslag van de AWBZ op de collectieve middelen is dit op zich een begrijpelijke oproep die aansluit bij de wens van ouderen om zo lang mogelijk thuis te kunnen blijven wonen.
Implementatie
Hoewel als visie begrijpelijk zal de implementatie niet gemakkelijk zijn. En juist op dit punt zal nog het nodige denkwerk verricht moeten worden. Het opstellen van een zorgverklaring en het aanbieden van een levensloopwijzer zijn sympathieke ideeën, maar zijn op zichzelf niet voldoende. Met de aankomende verkiezingen kon de boodschap van het rapport nog wel eens tot flinke politieke discussies leiden, aangezien fors getornd gaat worden aan rechten en verworvenheden.
Zorgsparen
In de discussie rondom het rapport worden verschillende andere ideeën genoemd, waaronder zorgsparen. Het lijkt logisch om zelf voor je oude dag geld op zij te zetten, maar hoe realistisch is dat? Sparen leidt tot het onttrekken van middelen aan de economie en de vraag is of je daar echt je oude dag mee kunt betalen. In de Verenigde Staten worden ouderen zonder pardon uit de retirement communities gezet als de middelen op zijn. En wat te denken van de grote groepen ouderen met een beperkt extra pensioen? Dan is het verzekeren van een risico nog steeds een beter en vooral meer solidair idee.
Als we serieus de AWBZ ter discussie willen stellen en bijvoorbeeld het scheiden van wonen en zorg ver willen doorzetten, dan vereist dat forse inspanningen van maatschappelijke organisaties en gemeenten om ook op langere termijn te blijven zorgen voor betaalbare woningen in de buurt van zorg en welzijn. Waarbij ouderen met vrijwilligerswerk en mantelzorg ook nog eens een flink steentje zelf zullen moeten bijdragen. Op verschillende plaatsen in Nederland ontstaan burgerinitatieven en zorgcoöperaties die daarin wellicht een goede rol kunnen spelen.
Het is goed dat ouderen zich voorbereiden op de eigen oude dag. En deze visie leidt ongetwijfeld tot meer keuzevrijheid en langer zelfstandig thuis wonen. Maar dan zullen we als samenleving moeten werken aan voldoende betaalbare en aantrekkelijke alternatieven. Redzame ouder worden is daarmee de ultieme test voor vraagsturing: zelf bepalen, maar ook zelf betalen!
Guus Bannenberg
Bestuurder Van Neynselgroep en voorzitter Corona Wonen