Tijdens de dit jaar bijzonder moeilijk verlopende onderhandelingen over de DOT-zorgproductie voor 2012, werd ons als Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) door verschillende zorgverzekeraars dringend aangeraden om de makkelijke kankergevallen niet of minder in behandeling te nemen en ons vooral te concentreren op de moeilijke gevallen.
Aan de neus van een kankerpatiënt kun je echter niet opmaken of het een makkelijk of moeilijk te behandelen patiënt zal worden. Hoogstens in de dermatologie is dat tot op zekere hoogte mogelijk. De medicus die, zonder de patiënt gezien te hebben, kan vaststellen of het om simpele of ingewikkelde kanker gaat, zal per direct de Nobelprijs ontvangen!
Mammaprint
Geleidelijk aan is er door middel van het ontwikkelen van genetische testen, zoals de Mammaprint bij borstkanker, enig zicht op markers die iets zeggen over het toekomstig verloop van de ziekte. De eerste marker die door het NKI-AVL voor klinisch gebruik is ontwikkeld, door de FDA in 1997 reeds is goedgekeurd en in de VS wordt toegepast, de Mammaprint, wacht in Nederland nog op goedkeuring door het College van Zorgverzeke-ringen. Bij de beoordeling van dit type diagnostiek maakt CVZ vooral gebruik van criteria voor onderzoeksmethodiek die in het pre-genomische tijdperk zinvol was. Verwacht mag worden dat zich dit type genetische prognostiek zich verder ontwikkelt. Toch heb je daarvoor weefsel nodig dat toch echt in het ziekenhuis via een ingreep verwijderd moet worden.
Één kans
Tenslotte kun je het bij kankerbehandeling maar één keer goed doen. Je kunt niet eerst in een ‘eenvoudige setting’ uitproberen of het inderdaad wel minder complex is. Dat is ook de reden dat de beleidsmakers en hoogwaardigheidsbekleders die doelmatigheid eisen en zo streng zijn voor het budgettair kader, voor eigen familie en goede bekenden toch graag een uitzondering gemaakt zien bij goed aangeschreven centra. Het feit dat dit soort argumenten in de onderhandeling door zorgverzekeraars op tafel wordt gelegd bewijst dat er nog een lange weg te gaan is voordat er daadwerkelijk slim en op inhoud gebaseerd ingekocht wordt.
Natuurlijk bestaat er wel een probleem. Lokaal, omdat patiënten bij het Anthoni van Leeuwenhoek behandeld willen worden en het aantal doorverwijzingen vanuit andere ziekenhuizen sterk toeneemt, maar ook landelijk. De diagnose kanker groeit met drie tot vier procent per jaar en dat past natuurlijk helemaal niet bij een doelstelling van een gemiddeld maximale jaarlijkse groei van 2,5 procent. Dat levert spanningen op voor het landelijk hoofdlijnen akkoord.
Benchmarks
Zorgverzekeraars kunnen het ook slimmer aanpakken; ze zitten op een schat aan praktijk- en kosten variatie gegevens, de ideale basis om (internationale) benchmarks te maken over prijsniveaus en degelijke onderbouwde regionale consumptiepatronen. Niemand zal zich publicitair kunnen verzetten tegen een discussie over een driemaal hogere ratio aan neus tussenschot correcties, de gemiddelde opnameduur bij borstbesparende ingrepen of het reduceren van poli’s voor hoofdpijn, milde slaapklachten- of overgangsproblemen.
Concentratie van zorg in efficiënte klinieken, al dan niet als onderdeel van een ziekenhuis, kan een belangrijke bijdrage aan de benodigde doelmatigheid in de oncologie leveren. Zolang echter onzinnige argumentatie in de onderhandelingen wordt gebruikt, wordt het niks met de regierol van de zorgverzekeraar en lopen kankerpatiënten het gevaar een suboptimale behandeling te krijgen. Want makkelijke kanker bestaat niet!