De inleidende beschietingen in aanloop naar de nieuwe bezuinigingsronde van het kabinet zijn begonnen. Een bezuinigingsronde die kansen biedt voor mensen met een beperking.
‘Slim bezuinigen’
Vicepremier Maxime Verhagen spreekt over ‘slim bezuinigen’ en de noodzaak van hervormen. Alle kabinetshervormingen lijken zich tot op heden vooral te richten op mensen met een beperking. Zij worden geconfronteerd met een ware stapeling aan maatregelen: het beperken van het PGB, de decentralisatie van de begeleiding en de jeugdzorg naar gemeenten, het schrappen van de AWBZ-zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking, de invoering van passend onderwijs en voor Wajongers en mensen in de sociale werkvoorziening de nieuwe Wet werken naar vermogen.
Maatschappelijke impact
Deze niet-uitputtende lijst telt niet alleen maar hervormingen. Het schrappen van de AWBZ-zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking, ook wel de IQ-maatregel genoemd, zal niet alleen leiden tot persoonlijke schade maar ook tot veel hogere maatschappelijke kosten. Mensen met een licht verstandelijke beperking zijn kwetsbaar. Zonder goede begeleiding en zorg dreigen zij in een isolement of erger, in grote problemen te komen. Andere hervormingen gaan gepaard met bezuinigingen die het doel van de hervorming ondermijnen. Zoals bijvoorbeeld de bezuiniging op passend onderwijs. Grotere klassen en minder begeleiding voor kinderen met een beperking in het onderwijs zal hun ontwikkelingskansen en dus ook hun kans op participatie ernstig belemmeren.
Consequenties ondoorzichtig
In kabinetsformaties zijn de consequenties van bezuinigingen niet altijd inzichtelijk of wordt uitgegaan van verkeerde vooronderstelling. Soms domineert de financiële taakstelling. Zo kwam de bezuiniging op de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking alleen maar voor in de financiële bijlage. In het regeerakkoord ontbreekt überhaupt een verwijzing, laat staan een inhoudelijke toelichting.
‘Terugonderhandelen’
Staatssecretaris Teeven wil vanwege de negatieve effecten op Justitie ’terugonderhandelen’ over de eigen bijdragen in de GGZ. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald! Dit is ook het moment om andere bezuinigingen met onbedoelde grote effecten te herstellen. Zoals die op passend onderwijs en de IQ-maatregel. Deze maatregelen zijn gelukkig nog niet doorgevoerd. Daarmee zouden niet alleen de mensen met een beperking enorm geholpen zijn, maar ook de bewindslieden die deze maatregelen moeten uitvoeren. Niet voor niets heeft de minister van Onderwijs eerder besloten tot uitstel en heeft de staatssecretaris van Volksgezondheid nog steeds geen invulling gegeven aan haar bezuiniging. Beide bewindslieden worstelen merkbaar en maken zich net zoals staatssecretaris Teeven zorgen over de neveneffecten.
Bredere agenda
Het zou daarom van politieke moed en wijsheid getuigen als het kabinet de onderhandelingsagenda in maart verbreedt tot ook deze twee eerder gekozen bezuinigingen. Is nu minder bezuinigen dan eerder afgesproken realistisch? Waarschijnlijk niet, maar in deze heroverweging ligt een oplossing voor het oprapen. Binnen beide begrotingen zijn aan de sector ook diverse extra middelen toegekend. Extra middelen die veelal gepaard gaan met verschillende potjes en een reeks aan bureaucratische voorwaarden. Stuur als overheid alleen nog maar op resultaten en voeg al die potjes samen tot één budget. Spreid vervolgens de bezuiniging over de gehele sector en laat de prioriteiten binnen het totaalbudget aan de sector zelf. Zorgaanbieders en onderwijsinstellingen zijn mans genoeg om samen met hun medewerkers, ouders en cliënten te komen tot verantwoorde keuzes. Politiek gezichtsverlies? Wie kiest voor kwetsbare mensen met een beperking verdient alleen maar respect.