Afgelopen vrijdag besloot het kabinet over de Beginselenwet AWBZ-zorg. Op de precieze wettekst moeten we nog even wachten, maar het persbericht van het ministerie van VWS maakt wel duidelijk dat de positie van de cliënt wordt versterkt.
Afdwingbare afspraken
Die krijgt een afdwingbaar recht op het maken van afspraken in een zorgplan. Het regeerakkoord sprak nog over een dagelijkse douchebeurt. Het wetsvoorstel regelt dat de cliënt en de zorgverlener in het zorgplan afspraken maken over de dagelijkse hygiënische verzorging. Wel zo praktisch. En dat afdwingbaarheid noodzakelijk is, blijkt wel uit de Trend- en signaleringsrapportage 2011 van MEE. Bij nog te veel instellingen ontbreken überhaupt de zorgplannen.
Cliëntenrechten
Terwijl het kabinet besloot over de Beginselenwet voerde de Vaste commissie voor VWS in de Tweede Kamer een rondetafelgesprek over de Wet cliëntenrechten zorg. Ook met deze wet kiest het kabinet voor een versterking van de rechten van cliënten. Organisaties van cliënten en zorgaanbieders spraken met de Kamerleden over de voor- en nadelen van het wetsvoorstel. De cliëntenorganisaties zijn blij met bijvoorbeeld het recht op goede zorg, het recht op keuze-informatie, de klachten- en geschillenregeling en met de versterking van de medezeggenschapsrechten. Zij pleiten op onderdelen nog voor uitbreiding en aanscherping van deze rechten. De brancheorganisaties van aanbieders in de zorg daarentegen zien niets in de Wet cliëntenrechten zorg en vragen de Kamer de wet af te wijzen. Zij constateren dat straks sprake is van drie wetten waarin rechten en plichten van cliënten en zorgaanbieders geregeld worden. Zij vragen zich dan ook af hoe de verschillende wetten op elkaar in werken en wie hier nu beter van wordt.
Gebrekkige klachtenregeling
Vanzelfsprekend mogen zorgaanbieders waarschuwen voor afstemmingsproblemen tussen de verschillende wetten, onnodige juridisering en overbodige wetgeving. Maar het afwijzen van het wetsvoorstel is te makkelijk en doet geen recht aan de bestaande zorgpraktijk. Het aantal klachten in de zorg is relatief laag. Dat komt vooral door de gebrekkige klachtenregeling en de afhankelijkheidsrelatie die er bestaat tussen cliënten en zorgverleners. Juist die afhankelijkheidsrelatie vraagt een stevige wettelijke borging van de cliëntenrechten. Zorgaanbieders die serieus werk maken van eigen regie en een goede relatie met hun cliënten, hoeven zich geen zorgen te maken over een juridisering van die relatie. En een wettelijke regeling van cliëntenrechten is pas echt overbodig als de inhoud van de zorg niet in goed overleg tussen aanbieders en cliënten tot stand komt, maar door de allesbepalende overheid wordt opgelegd, oftewel een verplichte dagelijkse douchebeurt. Het afwijzen van de Wet cliëntenrechten zorg zal daarom zowel cliënten als zorgaanbieders een koude douche bezorgen.
Jan de Vries, directeur MEE Nederland
www.mee.nl
www.twitter.com/jandevries_MEE