Staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Zanten staat er tot nu niet om bekend dat zij buigzaam is richting de oppositie. Tijdens de recente behandeling van de begroting van VWS donderdag lijkt er een luisterend oor te zijn. Wat betreft de IQ-grensbepaling van mensen met een lichte verstandelijke beperking ten behoeve van het indiceren van AWBZ zorg, heeft zij het moeilijk.
IQ is geen maat op zich
Als arts weet zij heel goed dat niet alleen het IQ bepaalt of iemand zorg nodig heeft, maar de beperkingen en problemen van iemand in bredere zin. Verlaging van de IQ-grens naar 70 zou betekenen dat mensen met een lichte verstandelijke beperking geen ondersteuning vanuit de AWBZ meer kunnen krijgen. Deze mensen kunnen zich nu met enkele uren ondersteuning per week redelijk handhaven. Zonder die steun zal het risico toenemen dat deze mensen uit het arbeidsproces raken, zich isoleren en hierdoor maatschappelijk minder kunnen meedoen. Er is al eerder op basis van onderzoek geconcludeerd dat:
- De betrouwbaarheid van IQ-testen door de variatie in testresultaten beperkt is.
- De beoordeling van het intellectuele vermogen weinig tot niets zegt over de ernst van de problemen en de aanwezige ondersteuningsbehoefte.
Praktische bezwaren
Zo kent een mogelijke IQ-maatregel ook bij de indicatiestelling nog veel praktische bezwaren. De vraag is bijvoorbeeld of er wel genoeg gedragsdeskundigen die een IQ-test kunnen afnemen. Eenduidigheid in de uitvoering van de IQ-testen is immers een vereiste.
Cumulatie maatregelen
In het regeerakkoord is nog een aantal andere voor deze doelgroep relevante negatieve maatregelen voorzien. De cumulatie van al deze maatregelen brengt grote gevaren voor deze doelgroep met zich mee en heeft, zoals door velen al is onderstreept, ernstige maatschappelijke gevolgen. In dit verband wijst ook de Inspectie voor de Gezondheidszorg erop dat er vooral ook naar het ‘sociale aanpassingsvermogen’ van de client dient te worden gekeken.
Onzichtbaar onvermogen
Ook ouders van kinderen met een lichte verstandelijke beperking merken dagelijks dat je de handicap van kinderen slechts heel beperkt kunt afmeten aan de hoogte van hun IQ. Regelmatig zie je dat ze ondanks een relatief hoog IQ toch met twee linkerhanden in het leven staan en zich in contact met anderen dikwijls niet zelf kunnen redden, zeker niet buiten hun vertrouwde omgeving. Het moeilijke is nu juist dat je dat onvermogen er aan hun buitenkant niet van af ziet. Te vaak lijken ze op het oog goed aangepast en in staat zelf hun boontjes te doppen.
Compassie
Marlies, in dit geval doe je er verstandig aan je professionaliteit en geweten te volgen door deze maatregel definitief in te trekken. De AWBZ zal er niet minder toekomstbestendig door worden. Voor de fractie van het CDA geldt dat zij bij de stemming over dit onderwerp kan laten zien hoe ‘compassie’ in de politiek vertaald wordt door steun te geven aan het voorstel dit voornemen in te trekken.
Henk Bakker
Bestuurder van Koninklijke Kentalis, een instelling voor mensen met auditieve en/of communicatieve beperkingen.