Logistiek is een van de meest fascinerende vakgebieden, die ik ken. De moderne welvaart, en ook de moderne gezondheidszorg, zijn zonder ondenkbaar. Zorg voor de massa’s is een kwestie van rekenen, ketenen en slim zijn. Toch ligt systeemidiotie snel op de loer.
Thuis hebben we als consument ruime ervaring met zorgketens. Mijn partner heeft sinds een paar jaar officieel de chronische aandoening reuma. Voor wie het niet weet: dat is een ziekte waar je niet áán maar wel méé dood gaat. Bovenal is het een saaie ziekte. Er gebeuren amper spectaculaire dingen.
Koude spuiten
Vanaf de zomer zijn we aangesloten op een heuse ‘koudeketen’. Hij gebruikt biologicals die hij zich elke week moet inspuiten om zijn immuunsysteem te foppen. Die medicijnen, gemodificeerde eiwitten, moeten getransporteerd én bewaard worden bij maximaal zeven graden.
Wereldwijde Koude Web
Gelukkig is heel Nederland dankzij de koelkastenacties van Albert Heijn in de jaren zestig deel van het WKW: wereldwijde koude web. Voor duizenden euro’s liggen er nu voorverpakte spuiten in de groentenla waar ooit de ezelsoren lagen. Dankzij de koudekoerier met zijn koudewagen en zijn koelboxen.
Overslaghub
Dit nu, gaat op de schop. Het schijnt namelijk te duur zijn om de spullen persoonlijk bij iedereen af te leveren. De ziekenhuizen worden een overslaghub. Mijn vriend moet zijn medicijnen binnenkort zelf ophalen. Daar valt zeker wat voor te zeggen.
Ikea
De laatste schakel in de ketens is vaak voor rekening van de klant. Het is de succesformule van IKEA. Je gaat naar de winkel, haalt er de spullen en zet de kast thuis zelf in elkaar. Waarom dat concept ook niet ingevoerd voor de zorg? Juniormedewerkers bij de zorgautoriteiten zullen vast hun logistieke rekensommen erop losgelaten hebben.
Koelbox
De enige vraag van mijn vriend is of hij van het ziekenhuis zijn medicijnen wel in een koelbox meekrijgt. Je wilt toch geen bedorven waar in je dijbeen spuiten, toch?
Overbodige controles
Er is echter iets vreemds aan de hand. Hij moet nu ook elke keer als hij zijn medicijnen ophaalt langs de specialist. Want de geldschieters willen beslist controleren of er geen overbodige medicijnen worden verstrekt. Dus in plaats van minimaal twee keer per jaar naar de dokter, wordt dat vanaf heden vier keer. Besef wel dat het hier om een chronische aandoening gaat die net zo turbulent is als een vijver op een windstille namiddag.
Kostenstijging
Je gaat dan toch rekenen: er zijn tienduizenden patiënten als mijn partner. Die dokters krijgen een stijging van contactmomenten met honderd procent. Dat zal een flinke kostenstijging geven, zeg je als leek. En wat met wachtlijsten? Met die medicijnen mogen die niet voorkomen. Elke onderbreking van inspuiten houdt het risico van een verminderde werking in.
Systeemidiotie
Zou hier het bekende euvel van de logistiek op de loer liggen: systeemidiotie? Dat is het verschijnsel dat de intenties van beleid in hun tegendeel komen te verkeren. Het opheffen van de spuitkoerier mag dan wel goedkoper zijn, de stringentere controle door het ziekenhuis beslist duurder. Ik durf er een fles wijn om te verwedden dat er helemaal geen besparingen zullen optreden. Ik vermoed zelfs dat een spuit per saldo flink duurder zal worden. Het is wachten op een commissie die dat melden zal. Maar toch fijn dat we zulke prachtige koudeketens hebben.