In Nederland zijn ongeveer 250.000 duizend volwassen mensen analfabeet en zelfs anderhalf miljoen mensen zijn laaggeletterd. Zij hebben dus grote moeite met lezen, schrijven en rekenen. De meesten van hen zijn geboren en getogen Nederlanders, die het ooit geleerd hebben, maar het nu niet meer voldoende beheersen. Dit wordt te weinig onderkend.
Taboe
Het is voor deze mensen zelf namelijk een groot probleem, waar ze zich vaak ook voor schamen en het meestal proberen te verbergen. We kunnen met recht spreken van een taboe. Deze week is de Week van de Alfabetisering, er op gericht om deze problemen bespreekbaar te maken en aan te pakken. Dit jaar is het thema: Doe mee! Een aansprekend thema, omdat we allemaal een bijdrage kunnen leveren (en ook móeten leveren).
Gezondheidsvaardigheden
In de gezondheidszorg is dat ook zeker nodig. Immers mensen die veel moeite hebben met lezen en schrijven krijgen te maken met bijsluiters met moeilijke teksten, lastige polisvoorwaarden, brieven van artsen die ze niet begrijpen. Maar ook het vinden van de juiste balie in een ziekenhuis zorgt al voor problemen. Vaak weten mensen ook te weinig van biologie of scheikunde om te begrijpen wat er in hun lichaam gebeurt. Daardoor nemen ze vaker medicijnen verkeerd in of maken ze een behandeling niet goed af. Er is sprake van wat we noemen lage gezondheidsvaardigheden. Dit vergroot de kans op complicaties en het onnodig verslechteren van de gezondheid. In de eerste plaats is dat voor henzelf dramatisch. Bovendien is berekend dat het meer dan 60 miljoen euro aan extra zorgkosten oplevert.
Gezondheidszorg is soms ook moeilijk
Vaak gaat het in de gezondheidszorg om ingewikkelde onderwerpen die voor iedereen moeilijk te begrijpen zijn, zeker als je overrompeld wordt door slecht nieuws. Maar ook vaak om kleine dingen waarvan we te makkelijk denken, dat iedereen het wel begrijpt. We moeten er rekening mee houden, dat sommige mensen het niet snappen maar zich schamen daarvoor uit te komen. Als we dat doen, wordt de zorg ook beter toegankelijk voor die groep mensen. Gelukkig zijn er vanuit veel organisaties ook initiatieven om iets bij te dragen. Wij als De Friesland Zorgverzekeraar roepen onze klanten op om voorbeelden van teksten en situaties in de gezondheidszorg te geven, die moeilijk te begrijpen zijn. Op onze website kunnen die worden aangedragen. Wij kunnen dan proberen daarin verbetering aan te brengen, samen met zorgverleners. Ook bieden we aan om aan groepen die daar behoefte aan hebben, uitleg te geven over hoe de zorg werkt. En mensen die na jaren tobben met problemen met lezen en schrijven, nu daar iets aan willen doen, kunnen we de weg wijzen naar plekken waar dat kan.
Proces van de lange adem
Kunnen we met elkaar van 2012 het jaar van de alfabetisering maken? Ik denk dat we ons moeten realiseren dat dit een proces zal zijn van de lange adem. Mensen met lees- en schrijfproblemen moeten over de drempel geholpen worden om weer te gaan leren en anderen moeten ervoor te zorgen dat ook mensen die het moeilijk te begrijpen vinden, hun weg weten te vinden in de zorg en goed geholpen worden. Daaraan kunnen we allemaal een bijdrage leveren.