De Amsterdamse wethouder Lodewijk Asscher maakt zich terecht grote zorgen over de gevolgen van de stapeling van maatregelen voor kwetsbare jongeren en gezinnen. Nu de verschillende maatregelen in de AWBZ, Wajong, Wsw, de jeugdzorg en het onderwijs steeds meer vorm krijgen, worden de effecten voor kwetsbare groepen steeds meer zichtbaar.
Het wordt nu ook pijnlijk duidelijk dat de verkokering op de departementen voor hen een extra risico vormt. Minister-president Rutte heeft in het debat over de ingrepen in het persoonsgebonden budget toegezegd op Prinsjesdag terug te komen op de effecten van de stapeling van maatregelen. De kans is groot dat het kabinet zich vooral zal beperken tot een onderzoek naar de inkomenseffecten. Niet onbelangrijk nu ook in de Wtcg wordt gesneden. Maar de effecten voor de participatiemogelijkheden van kwetsbare groepen zijn veel ingrijpender. Met name mensen met een licht verstandelijke beperking worden straks geraakt door meerdere maatregelen.
Niet herkend
Mensen met een licht verstandelijke beperking zijn op het eerste gezicht gewone mensen, zoals u en ik. Maar het zijn ook mensen bij wie het vaak ontbreekt aan zelfkennis en zelfreflectie. Zij hebben niet alleen een IQ onder de 85, maar hebben ook een beperkt sociaal aanpassingsvermogen. Vaak worden zij niet als zodanig herkend en zijn zij in onze complexe, geïndividualiseerde en veeleisende samenleving kwetsbare burgers. Het gaat om honderdduizenden Nederlanders. Een deel weet zich met behulp van hun sociale netwerk prima te redden. Zonder dat netwerk en zonder passende ondersteuning en begeleiding zien wij een ander deel helaas vaak terug in de criminaliteit, in de verslavingszorg, vereenzaamd thuis, op straat of bij de schuldhulpverlening.
Problemen stapelen
In aanloop naar het Kamerdebat over de cliëntondersteuning op 28 september kwamen verschillende Kamerleden tijdens werkbezoeken bij MEE in contact met mensen met een licht verstandelijke beperking. Deze kwetsbare groep kreeg zo een gezicht. Hun persoonlijke verhalen en de verhalen van hun consulenten maakten duidelijk hoezeer het van belang is preventief te investeren in vroegsignalering, (traject)ondersteuning en een integrale aanpak. Wanneer straks die professionele kennis en expertise niet meer beschikbaar is of de aansluiting naar passend onderwijs en werk met eventueel begeleiding niet meer mogelijk is, stapelen niet alleen de maatregelen maar ook de problemen zich op.
Inzicht
Voordat kabinet en Kamer definitief besluiten tot een stapeling van maatregelen is het daarom noodzakelijk om inzicht te krijgen in de sociale en maatschappelijke effecten daarvan. Dat kan door het lezen van dikke onderzoeksrapporten, maar nog beter door persoonlijk contact met de groep kwetsbare mensen die ondanks hun beperkingen graag volwaardig wil participeren in onze samenleving.
Jan de Vries, directeur MEE Nederland. Zie ook www.twitter.com/jandevries_MEE