De COPD-patiënt krijgt dieetbegeleiding maar geen stoprokenbegeleiding. Het klinkt ongeloofwaardig, maar hier lijkt de Nederlandse zorg wel naartoe te gaan. Als de woorden van minister Schippers juist worden geïnterpreteerd.
In haar schriftelijke antwoorden op vragen die tijdens het overleg met de Tweede Kamer over het zorgverzekeringspakket werden gesteld, geeft ze aan dat dieetadvisering in de vorm van voorlichting met een medisch deel over voeding en eetgewoonten binnen zorgstandaarden nog wel verzekerde zorg is. Dieetadvisering voor een breed publiek is geen verzekerde zorg meer.
Zelf opbrengen
Minister Schippers heeft besloten de vergoeding voor de behandeling van tabaksverslaving wel gewoon te stoppen, wel of geen onderdeel van de zorgstandaard. Terwijl het erop lijkt dat juist deze behandeling voor het eerst sinds een paar jaar bijdraagt aan de vermindering van het aantal rokers. De Tweede Kamer heeft op 30 juni met dit voornemen ingestemd. De minister is van mening dat rokers deze behandeling zelf wel kunnen opbrengen doordat ze geld besparen als ze niet meer roken. Dat is wel waar, maar daarbij gaat ze volledig voorbij aan het feit dat roken een verslaving is en rationeel denken dan helaas niet altijd opgaat. Voor alcohol- en gokverslaafden staat de zorg toch ook klaar?
Niet iedere Nederlander kan het geld opbrengen om de behandeling ook daadwerkelijk te betalen. Het blijkt dat mensen met een kleinere beurs, helaas, vaker roken dan de welgestelden onder ons. Dat betekent dat zij hun pillen en pleisters bij de apotheek niet zo gemakkelijk kunnen voorschieten, aangezien de kosten daarvan vaak hoger liggen dan een pakje shag of sigaretten.
Geschenk uit de hemel
Maar het is nog concreter. De financiële situatie en het opleidingsniveau van COPD-patiënten blijven vaak achter bij die van de Nederlandse bevolking. Juist voor hen was deze vergoeding voor een effectief bewezen behandeling een geschenk uit de hemel. Dit is echter niet het referentiekader van de minister. In het debat op 22 juni zei de minister dat haar vrienden die een tot twee ton verdienen het ook belachelijk vinden dat ze voor hun buurman moeten betalen. Een bijzonder referentiekader. Waar is de solidariteit? Een behandeling voor stoppen met roken kost ongeveer 400 euro. Maar beseffen die vrienden eigenlijk wel dat ze veel meer bijdragen aan de dure behandelingen die hun buurman ondergaat bij de ziekten die door roken worden veroorzaakt? De jaarlijkse zorgkosten per COPD-patiënt zijn bijvoorbeeld ruim 1.000 euro, bij longkanker bijna 13 duizend euro en bij hartinfarcten 22 duizend euro in het eerste jaar na de diagnose.
Veel winst
In de top-tien van sterfteoorzaken in Nederland, is maar liefst de top-negen roken gerelateerd. Roken is met een breed scala aan ziekten gerelateerd. Van macula generatie (blindheid) tot diabetes, onvruchtbaarheid, Alzheimer, ziekte van Crohn, ADHD, diverse kankers en ga zo maar door. Maar ook voor zwangeren of vrouwen die zwanger willen worden, is stoppen met roken het eerste advies. Ten slotte verloopt het herstel na een operatie significant beter als een patiënt stopt met roken.
Deze voorbeelden laten zien dat stoppen met roken als onderdeel van het behandelproces in heel veel gevallen complicaties en een langere periode van herstel kan voorkomen en bevorderlijk is voor het succes van de behandeling. Daardoor is het niet alleen essentieel onderdeel van het behandelproces, maar bespaart het ook direct kosten in bijvoorbeeld ligdagen en medicatie. Aangezien ook de ziektelast door roken vele malen groter is dan de ziektelast door andere risicofactoren, valt hier ook veel winst te behalen.
Het is toch onverklaarbaar dat een COPD-patiënt wel dieetadvisering kan krijgen, maar zelf voor zijn tabaksverslaving, de directe oorzaak van COPD en enige remedie om verergering van de COPD te voorkómen, moet betalen? Kan de minister dat met droge ogen komen uitleggen?
Prof. Dr. Onno van Schayck, voorzitter Partnership Stop met Roken