Zo langzamerhand wordt duidelijk wat de inhoud is van het bezuinigingspakket voor de zorg. Naast overigens beperkte pakketmaatregelen wordt fors ingezet op prijsmaatregelen en -wat meer naar de toekomst toe – beheersing van het volume.
Kwaliteitseisen
Daarnaast loopt er al enige tijd de discussie over het verband tussen volume en kwaliteit. Met name in de ziekenhuiszorg is de verwachting dat de tendens naar concentratie en specialisatie onder druk van kwaliteitseisen meer en meer zal toenemen. Verzekeraars lopen zich warm om de kwaliteitsdruk op instellingen op te voeren. Het zal er langzaam maar zeker toe leiden dat ziekenhuizen zullen moeten kiezen voor behandelingen waar zij goed in zijn en behandelingen waar zij simpelweg te weinig ervaring in hebben aan andere instellingen over te laten of bewust over te dragen. Die kwaliteitseisen worden meer en meer met patiëntenorganisaties en/of (verenigingen van) medisch specialisten afgestemd.
Herordening
In Friesland lijkt zelfs een herordening van de gezondheidszorg in de hele provincie op het verlanglijstje van de zorgverzekeraar te staan. Die discussie lijkt een nieuwe impuls te gaan geven aan patiëntenorganisaties, want de legitimiteit van de verzekeraar die moeilijke boodschappen gaat afgeven aan ziekenhuizen staat of valt met de steun van de patiënt.
Nieuwe verhoudingen
Aan de andere kant kan het ook leiden tot samenwerking van medisch specialisten over de grenzen van het eigen ziekenhuis heen. Groter volume zorgt er voor dat individuele specialisten in samenwerking met collega’s voldoende ervaring kunnen opdoen. Al met al lijkt de cocktail van nog steeds enorme groei van de zorguitgaven, pogingen om het volume te beheersen, meer assertieve verzekeraars, zelfbewustere patiënten en volumerisicomijdende specialisten tot nieuwe verhoudingen in de ziekenhuiszorg te gaan leiden.
Laaghangend fruit
Allemaal niets mis mee, maar de ervaring is dat er heel veel water over de ziekenhuisakker moet lopen voordat we hiervan concrete resultaten zullen gaan zien. Dat is jammer, want het komt mij voor dat op die akker nog aardig wat bomen staan waar al een tijdje laaghangend fruit aan hangt: gewoon de bedrijfsvoering eens fundamenteel bekijken. Een paar maanden geleden mocht ik een van de heroverwegingsrapporten van de rijksoverheid begeleiden, die handelde over een nieuwe kijk op de bedrijfsvoering van de rijksdienst. Opvallend was hoeveel efficiency er bereikt kon worden door met verschillende departementen samen te werken op het gebied van de uitvoering, het toezicht, het personeel en organisatiebeleid en de ICT.
Delen
Er zijn in Nederland een aantal goede voorbeelden van ziekenhuizen die de samenwerking op dit terrein aan het zoeken en vinden zijn: gezamenlijke laboratoria, huisvesting en financiering, inkoop van ICT, out- en co-sourcing , bundeling van administraties, etc. Kortom: het delen van diensten, beter bekend als shared services, levert gewoon geld op zonder dat dit ten goede kan komen aan betere zorg of kwaliteit. Het is gek dat wij hier eigenlijk te weinig van horen en dat hier zo weinig tempo lijkt te worden gemaakt. Voorzichtige schattingen indiceren dat als dit een beetje voortvarend wordt aangepakt, besparingen van soms meer dan 10 procent te realiseren zijn. Zullen we afspreken dat de instellingen die hier mee bezig zijn dit eens wat meer over het voetlicht brengen? En zullen we dan ook afspreken dat de eerstvolgende overschrijding van het ziekenhuisbudget gewoon wordt gedekt uit de opbrengst van meer shared services?