Veranderen is moeilijk en verantwoordelijkheid nemen nog veel moeilijker. Het kost moed om niet alleen de noodzaak te erkennen, maar ook verantwoordelijkheid te nemen.
Verantwoordelijkheid
Laten we ons voorbereiden op veranderingen door niet alleen hun noodzaak te erkennen, maar vooral ook verantwoordelijkheid te nemen voor de consequenties ervan. Natuurlijk zijn waarschijnlijk niet alle maatregelen even effectief, maar weghonen mag alleen als er een alternatief voor in de plaats komt en dat blijft nogal eens achterwege.
Voorwaarden
De kunst of kunde van het veranderen kent twee voorwaarden. De eerste is het erkennen van de noodzaak, de tweede is dat diegenen die de verantwoordelijkheid dragen, deze ook nemen. Als het gaat over de gezondheidszorg zijn we het over het algemeen eens. De noodzaak om te bezuinigen en de toenemende kosten te beheersen zijn evident. Aan de eerste voorwaarde wordt voldaan zou je kunnen stellen, we erkennen de noodzaak. De tweede ligt een stuk moeilijker en daar zit hem ook de kneep. Willen de verantwoordelijken ook daadwerkelijk verantwoordelijkheid nemen? Een paar willekeurige voorbeelden:
Het bezuinigingsvoorstel voor de GGZ stuit op grote weerstand. Als mensen een grotere eigen bijdrage moeten gaan leveren is dit asociaal, kunnen we kwaliteit niet meer waarborgen en zal de criminaliteit toenemen. Grote woorden die geen recht doen aan de eerste voorwaarde, erkenning van de noodzaak.
Tolken
Wanneer de subsidie voor tolken wordt afgeschaft kunnen professionals geen goede zorg meer geven, immers ze begrijpen de patiënt niet meer. Dat het hier gaat over subsidie en niet over de waarde van tolken wordt compleet over het hoofd gezien. De vraag hoe we het anders zouden kunnen organiseren zou voor moeten liggen. Immers, we zijn het toch nog steeds eens over de noodzaak om te veranderen?
Het persoonsgebonden budget waarvan we allemaal weten dat het kaf van het koren moet worden gescheiden leidt tot emotionele taferelen. Nog voor we weten wat nu precies de bedoeling is, wie wel en wie niet meer in aanmerking komt, wat wel en wat niet onder het nieuwe PGB komt te vallen, branden we iedere bezuiniging af en dreigen we met verloedering van onze gezondheidszorg.
Weghonen of alternatieven
Veranderen is moeilijk en verantwoordelijkheid nemen nog veel moeilijker. Het kost moed om niet alleen de noodzaak te erkennen, maar ook verantwoordelijkheid te nemen. Natuurlijk zijn waarschijnlijk niet alle maatregelen even effectief, maar weghonen mag alleen als er een alternatief voor in de plaats komt en die blijven achterwege.
Anders organiseren
De kunst van het veranderen wordt lang niet door iedereen goed verstaan. Hiervoor is lef en samenwerking nodig. Wij als bestuurders in de zorg zouden het voorbeeld moeten geven. Hoe organiseren we netwerken zodat vangnetten ontstaan en mensen niet buiten de boot vallen. Hoe faciliteren we regionaal tolkendiensten en zorgen we dat deze tussen werkgevers en zorgverzekeraar gecontracteerd kunnen worden. Hoe zorgen we dat onze ouderenzorg verbetert door hoger opgeleide verpleegkundigen zodat we meer kunnen met minder door slimmer te werken.
Als we de toekomst van de zorg zeker willen stellen, zullen we vooruit moeten kijken. Wat we hadden is geweest, wat we nodig hebben komt er aan. Laten we ons hierop voorbereiden door niet alleen de noodzaak om te veranderen te erkennen, maar vooral ook verantwoordelijkheid te nemen voor de consequenties hiervan.
Marian Kaljouw
voorzitter V&VN