Nederlandse ziekenhuizen maken bij de optimalisatie van hun bedrijfsvoering weinig gebruik van verbetermethodes als Lean en Six Sigma. Slechts acht procent heeft de afgelopen jaren in meer of mindere mate gebruik gemaakt van zulke structurele verbetermethodes. Dat constateert adviesbureau IG & H.
Helft minder fouten
Volgens IG & H hebben ervaringen in het buitenland aangetoond dat methodes als Lean en Six Sigma een bijdrage kunnen leveren aan de productiviteit, de kwaliteit van zorg , de klanttevredenheid en de motivatie van de medewerkers. Als voorbeeld noemen ze het Virginia Mason Medical Center in Seattle, waar de doorlooptijd dankzij de Lean-methode met 53 procent daalde , de productiviteit met 44 procent steeg, bijna de helft minder fouten werden gemaakt en de transportafstanden met 77 procent daalden.
Half miljoen euro
Hoe groot de besparingen zijn in de Nederlandse ziekenhuizen hebben de onderzoekers niet kunnen vaststellen, maar naar schatting betekent het terugdringen van het aantal ligdagen per ziekenhuis een besparing van een half miljoen euro. Wanneer op grote schaal toegepast is volgens IG & H een overall efficiency-verbetering van 10 procent haalbaar. Daarmee kunnen Lean en Six Sigma volgens de consultants een substantiële bijdrage leveren aan het oplossen van problemen als de stijgende zorgvraag en krapte op de arbeidsmarkt.
Twijfel
Zover is het in Nederland nog niet. Niet alleen maakt een beperkt aantal ziekenhuizen gebruik van Lean en Six Sigma, ook wordt de methode veelal op kleine schaal in plaats van organisatiebreed toegepast. Met het oog op bredere toepassing in de toekomst hebben de onderzoekers de belangrijkste faalfactoren in kaart gebracht. De belangrijkste is de twijfel binnen de organisatie over de werkzaamheid van Lean en Six Sigma in een ziekenhuisomgeving. Per slot van rekening zijn zowel Lean als Six Sigma voortgekomen uit de commerciële maakindustrie.
Niet verankerd
Die twijfel wordt gevoed door het feit dat het management vaak een medische achtergrond heeft. Daarnaast zijn de methodes niet goed in de organisatie verankerd. Tekenend is het feit dat een aantal initiatieven is gestopt na het vertrek van de betrokken bestuurder. Een ander probleem bij de toepassing ligt in de veelvuldige frictie tussen de raad van bestuur en de medische staf. Dit kan een sta in de weg zijn voor de invoering van vernieuwingen. Tot slot wordt de methodes te projectmatig geïmplementeerd. Daardoor blijft optimaal resultaat uit.
Academische instellingen
Onder de dertien ziekenhuizen die met Lean en Six Sigma gewerkt hebben, zijn opvallend veel academische instellingen, waaronder het Erasmus MC, UMC Groningen en het UMCN St. Radboud. Algemene ziekenhuizen waar gewerkt werd met Lean of Six Sigma, waren ondermeer het St. Elisabeth in Tilburg, ‘t Lange Land in Zoetermeer, het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen en het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft. De laatste twee namen zijn opvallend door de betrokkenheid van bestuurders Jaap van den Heuvel, die al jaren een gekend voorvechter is van toepassing van Six Sigma in de ziekenhuiswereld.
