Kleinschalige, innovatieve projecten zijn een goede eerste stap om de zorg aan ouderen met dementie te verbeteren. Dat hoeft niet meer geld te kosten. Dat blijkt uit de evaluatie van 17 dementieprojecten in zorginstellingen door het Nivel in opdracht van het Innovatiefonds Zorgverzekeraars. Kern van alle projecten is meer persoonlijke aandacht voor ouderen met dementie.
Tevreden medewerkers leveren betere zorg
Een nieuwe werkwijze in de zorg voor ouderen met dementie lijkt met een klein budget haalbaar. Projectleiders en verzorgend personeel zijn positief over vernieuwende projecten en de behaalde resultaten. De projecten variëren van het bieden van belevingsgerichte zorg en kleinschalig wonen tot natuuractiviteiten. Kern van alle projecten is meer persoonlijke aandacht voor ouderen met dementie. Onderzoeker Sandra van Beek van het Nivel: “Uit de evaluatie blijkt dat de medewerkers meer tevreden zijn met hun werk aan het einde van het project. Dit is belangrijk, omdat meer tevreden medewerkers betere zorg verlenen.” Ofschoon medewerkers tevredener zijn, is hun werkdruk niet afgenomen. De onderzoeker ziet nog geen veranderingen in het sociaal welbevinden van bewoners: “ Wellicht hebben de projecten een langere tijd nodig om door te werken in de ervaren werkdruk van medewerkers en het welzijn van bewoners.”
Werkdruk in ouderenzorg neemt toe
Medewerkers op afdelingen voor bewoners met dementie werken doorgaans onder moeilijke omstandigheden. Communicatie met bewoners is slechts beperkt mogelijk. De gezondheidstoestand van bewoners verbetert niet. Daaraan is de kwaliteit van de zorgverlening niet af te lezen. Daarbij neemt de druk op de ouderenzorg toe door de vergrijzing en een groeiend aantal ouderen met dementie. Nederland telt ongeveer 324 verpleeghuizen, 960 verzorgingshuizen en 210 gecombineerde instellingen waar in totaal ongeveer 160.000 ouderen worden verzorgd en verpleegd. In 2050 hebben naar verwachting 412.000 mensen dementie. Een op de drie van hen zal worden opgenomen in een zorginstelling. Er is nu al een tekort aan voldoende gekwalificeerd personeel op de arbeidsmarkt. De werkdruk zal toenemen.
Steun managers cruciaal voor kwaliteit van zorg
Vrijwel alle organisaties zetten het project voort. De projectleiders geven aan dat andere organisaties hun werkwijze kunnen overnemen. “De projecten zijn een goede eerste stap om de zorg aan ouderen met dementie te verbeteren”, vindt van Beek. Maar ze relativeert ook: “Succesvolle interventies in de ene instelling zijn niet zondermeer toe passen binnen andere organisaties. Projectleiders zelf noemen met name voldoende steun van het management als belangrijke voorwaarde voor het slagen van een project.” De evaluatie bestond uit een meting in het voorjaar van 2008 bij aanvang van de projecten en een meting in de winter van 2008/2009. Voor het Nivel-onderzoek zijn gegevens verzameld bij 17 projectleiders, 338 medewerkers, 239 bewoners en 184 familieleden.
