Pakketverkleining en hogere eigen bijdragen in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) kunnen een besparing van 600 miljoen tot een miljard euro opleveren. Dat becijfert de ambtelijke werkgroep die zich heeft gebogen over de toekomst van de curatieve zorg.
Oneigenlijke prikkel
Volgens de werkgroep verdient de ggz specifieke aandacht, omdat de kosten in de sector harder stijgen dan elders. In tien jaar tijd is het aantal cliënten meer dan verdubbeld. De totale kosten zijn dertig procent harder gegroeid dan in de rest van de curatieve zorg. Daarnaast constateert de werkgroep een aantal oneigenlijke prikkels die de kwaliteit en betaalbaarheid in de weg staan. Zo wordt de ggz uit verschillende bronnen gefinancierd. Dit leidt ertoe dat kosten worden afgewenteld op de Zorgverzekeringswet (Zvw), aangezien dit in tegenstelling tot de AWBZ, Wmo en vergoeding voor forensische zorg een open einde regeling is.
Dure tweede lijn
Bovendien wordt veel zorg doorgeschoven naar de dure tweede lijn, terwijl er volgens de werkgroep bij een op de drie cliënten sprake is van relatief lichte problemen. Deze omgekeerde substitutie wordt ondermeer veroorzaakt door de huidige eigen bijdrageregeling. Voor een behandeling de eerste lijn moeten de cliënt uit eigen zak bij betalen, behandeling in de tweede lijn wordt geheel vergoed. Bovendien lopen verzekeraars in tweede lijn nauwelijks risico’s, aangezien die via het vereveningssysteem onderling worden verrekend. Behandeling in de eerste lijn komt daarentegen wel helemaal voor rekening van individuele aanbieders.
Koploper
In combinatie met ruime wettelijke aanspraken heeft dit er toe geleid dat de Nederlandse ggz wereldwijd koploper is voor wat betreft het intramurale zorgaanbod. Waar Nederland circa 190 intramurale plaatsen per honderd duizend inwoners telt, zijn dat erin Duitsland en Zweden nog geen 150.
Beperkte ziektelast
Om de kosten in te dammen stelt de werkgroep voor om het verzekerde pakket te verkleinen door aandoeningen met een beperkte ziektelast uit te sluiten. De werkgroep noemt in dit verband relatief lichte angst- en alcoholstoornissen, depressie en aanpassingsstoornissen. Deze pakketverkleining is goed voor 265 miljoen euro. Ook moeten er eigen betalingen in de tweede lijn komen, hoger dan die in de eerste lijn. Dit levert 180 tot 280 miljoen euro op. Eigen betalingen voor geneesmiddelen en de introductie van een no show-tarief besparen 55 miljoen euro. Ook wil de werkgroep dat de scheidslijn tussen de Zvw en AWBZ wordt aangepast. Nu valt zorg langer dan een jaar automatisch onder de AWBZ. Door deze termijn naar drie jaar te verlengen wil de werkgroep tegengaan dat kortdurende zorg automatisch wordt omgezet in langdurige, duurdere zorg.
