De groep die nu aanspraak kan maken op de AWBZ moet sterk worden ingeperkt. Dat stellen Esmé Wiegman (ChristenUnie), Halbe Zijlstra (VVD), Eelke van der Veen (PvdA), Pia Dijkstra (D66) en Margreet Smilde (CDA) tijdens het Nationaal Zorgverkiezingsdebat: Zeker over Zorg van de CG-Raad, NPCF en ZN op dinsdag 1 juni. Onder leiding van Roderik van Grieken, directeur van het Nederlands Debat Instituut, debatteren zij met Elbert Dijkgraaf (SGP), Renske Leijten (SP) en Jolanda Sap (GroenLinks).
Investeren in AWBZ
Volgens Wiegman kunnen delen van de ouderenzorg uit de AWBZ gehaald worden. Dit is volgens haar ‘behoorlijk verzekerbare zorg’. Sap ziet echter niet waar de ChristenUnie dat ook doet. Haar partij, GroenLinks, wil juist extra investeren in de AWBZ door een half miljard weg te halen uit de curatieve zorg en te stoppen in de langdurige zorg. Sap wil niet alleen de begeleiding van de AWBZ naar de gemeenten overhevelen, maar ook het budget meenemen. Niet bezuinigen dus, want “langdurige zorg is geen overbodige franje”. Volgens Sap krijgt de overheid de bezuinigingen op de AWBZ linksom of rechtsom sowieso terug: door het afslanken van de AWBZ ontstaan op andere plekken kostenposten. Dijkgraaf onderschrijft de punten van Sap en stelt dat zorg vaak wordt verplaatst om zo bezuinigingen te maskeren.
Oormerken Wmo
Zijlstra wil de AWBZ terugbrengen naar de oorsprong: de chronisch zieken en gehandicapten. Een deel van de AWBZ moet daarom naar de Zorgverzekeringswet en een deel naar de Wmo. De PvdA wil ook delen van de AWBZ onderbrengen bij de Wmo. D66 wil ook terug naar de kern van de AWBZ door bijvoorbeeld wonen en thuiszorg onder te brengen bij de Wmo. Dijkstra wil het geld voor de Wmo wel ‘oormerken’ en tot een evenredige verdeling van de gelden komen. Volgens haar zijn er grote verschillen tussen de Wmo-inkomsten en uitgaven van gemeenten. Als de ene gemeente een overschot heeft, dan moet dit worden overgeheveld naar gemeentes die het nodig hebben.
Contractbreuk
De SP wil een verdere afbraak van de AWBZ stoppen en een streep trekken door de ‘idiote indicatiestelling’, stelt Leijten. Daarnaast pleegt de overheid contractbreuk als zij ouderen nu laten betalen voor AWBZ-zorg, vindt Leijten. “Ouderen worden dubbel gepakt. Zij hebben altijd premie betaalt voor de AWBZ en nu moeten zij opnieuw betalen.” Zijlstra vindt echter dat bijvoorbeeld woonlasten voor een verzorgingshuis niet uit de AWBZ gefinancierd moeten worden. “Zorggeld moet je niet gebruiken voor huur.” Iedere Nederlander moet immers woonlasten betalen, zegt hij, ongeacht ziekte of ouderdom. Ook Smilde vindt dat wonen uit de AWBZ kan worden gehaald.
Omvormen AWBZ
Ad Poppelaars, directeur van de CG-Raad, nodigt de politici uit om stage te komen lopen bij AWBZ-instellingen. Hij denkt dat de politiek een verkeerd beeld heeft van de mensen die aanspraak maken op de AWBZ. “Dat zijn geen mensen met zweetvoeten”, vertelt hij. Poppelaars stelt verder dat Nederland zo’n 430 wethouders heeft met een hoog wethouder Hekking-gehalte. Hij wil daarom als patiëntenorganisatie de zorgkantoren overnemen en omvormen. Martin Vermeer, directeur van de NPCF, laat weten dat de NPCF tegen de overheveling van de AWBZ naar de gemeentes is. Hij kiest voor overheveling naar de zorgverzekeraars en roept hen op een heldere polis te maken.
Politiek bedrijven
Hans Wiegel, voorzitter van ZN, grijpt direct bij aanvang van het debat de mogelijkheid aan om te benadrukken dat het Centraal Planbureau (CPB) bij de doorberekeningen van de partijprogramma’s politieke opmerkingen maakt door het onderbrengen van de AWBZ bij de zorgverzekeraars niet te waarderen. Volgens het CPB zou het onderbrengen van de AWBZ bij de Zorgverzekeringswet, zodat dat langdurige zorg als concurrerende verzekering kan worden aangeboden, niet leiden tot efficiencywinst. Daarom zouden de meeste partijen kiezen voor het grotendeels onderbrengen van de AWBZ bij de gemeenten. Volgens Wiegel wordt de politieke opmerking van het CPB zakelijk niet gesteund door de feiten. Hij roept de aanwezige politici daarom op om richting te geven aan de problemen in de zorg. Dat is de taak van politici, “en zoals u weet, ik ben geen politicus”, grapt hij.
Doorberekeningen CPB
Pieter Hasekamp, directeur van ZN, uitte ook al eerder zijn ongenoegen toen bleek dat alleen de VVD de uitvoering van de AWBZ grotendeels bij de zorgverzekeraars wil neerleggen. Hasekamp is blij dat Wiegman heeft aangegeven dat het CDA het programma heeft aangepast vanwege de doorberekeningen van het CPB. Wiegman hoopt dat de verzekeraars zich uitgedaagd voelen en aan zullen tonen dat ze wel degelijk efficiënt kunnen werken. “De aanspraak op de doorrekening door het CPB moet worden beperkt. Je ziet dat partijen nu dingen anders doen dat in het partijprogramma in eerste instantie is omschreven. En u wilt regie voeren op de gemeente? Ik wens u veel succes”, aldus Hasekamp.
