Het Nederlandse systeem voor ouderenzorg is onhoudbaar voor de toekomst. Dat verwacht Johan Eijlders, gepensioneerd topman van het CIZ. Hij heeft onderzoek gedaan naar de kwaliteit van thuiszorg en verpleeghuizen in Europa.
Franse ouderenzorg
Wie herinnert zich nog de berichten uit Frankrijk, en vooral Parijs, waar in 2003 naar schatting enkele duizenden ouderen omkwamen door een hittegolf. Bij aanhoudende hitte sterven altijd meer senioren, maar dit was extreem. Crematoria konden de vele doden niet aan.
Volgens Johan Eijlders, die in opdracht van het CIZ en de Universiteit Utrecht de verschillende systemen voor ouderenzorg onderzocht, is er een link tussen de gebeurtenissen uit de zomer van 2003 en het Franse systeem van ouderenzorg. Senioren moeten er veel meer voor zichzelf zorgen. Kunnen ze dat niet, dan zijn familieleden verantwoordelijk. Als die er niet zijn, verschijnt pas de overheid.
Waarschijnlijk niet toevallig stelde de Franse overheid in 2004 alsnog een vangnet in dat moest voorkomen dat geïsoleerde gehandicapten en ouderen volledig verkommerden. “Maar nog steeds speelt die eigen verantwoordelijkheid van ouderen en hun familie een veel belangrijkere rol dan in Nederland”, zegt Eijlders. “Als de Franse overheid moet bijspringen, is dat niet vrijblijvend. Een deel van de erfenis moet dan na het overlijden aan de staat worden overgemaakt.”
Mantelzorg in Zweden
Hij ziet het ouderensysteem in de Scandinavische landen als andere uiterste. In Zweden regelt de overheid bijna alles. Gemeenteambtenaren bepalen wie welke zorg krijgt. In tegenstelling tot Nederland zien Zweedse ambtenaren zelfs mantelzorg als ongewenst. Mantelzorg komt immers meestal op de schouders van vrouwen terecht, en die worden in Zweden geacht te werken, liefst vijf dagen in de week. “De overheid is in Zweden ook veel strenger dan bij ons. Mensen gaan er nu al met 67 jaar met pensioen. Werklozen worden met bussen opgehaald om aan het werk te gaan.”
Minder bureaucratie
Eijlders denkt dat het Nederlandse ouderensysteem, dat in de buurt van het Zweedse model zit, onhoudbaar zal zijn voor de toekomst. Hij verwacht dat onze aanpak opschuift in de richting van het Duitse systeem. “Met minder bureaucratie, en meer eigen verantwoordelijkheid van ouderen. Dat betekent dat ze minder hulp, betaald door de overheid, kunnen verwachten. Ze krijgen een bedrag voor basiszorg uitgekeerd, afhankelijk van hun zorgbehoefte. Voor extra’s moeten ze zelf zorgen, via eigen middelen of anders via familie, vrienden of vrijwilligers.” De hulp die de overheid nog wel biedt, dient volgens hem minder bureaucratisch te zijn. “Mensen zullen dan ook minder afhankelijk worden van instituties, en meer zeggenschap krijgen over de zorg waarvoor ze nog wel in aanmerking komen.”
Nederlandse ouderen zullen klagen over de veranderingen, verwacht hij. “Maar dat doen ze nu ook al. Simpelweg omdat de verwachtingen veel te hoog gespannen zijn. Het is alleen al technisch onuitvoerbaar om alles op individueel niveau te regelen voor hele grote groepen mensen.” (ANP)
<>
Volg Skipr ook op Twitter.
En meld u aan voor de groep Skipr op LinkedIn.
