Het afkoelen van gereanimeerde patiënten vergroot de overlevingskans. Tot nu toe was hier slechts sporadisch bewijs voor, maar grootschalig onderzoek van hoogleraar Intensive Care Peter Pickkers van het UMC St Radboud geeft aan dat gekoelde patiënten inderdaad een grotere overlevingskans hebben en minder risico op neurologische schade lopen.
Wereldwijd
In de meeste Nederlandse ziekenhuizen wordt de lichaamstemperatuur van gereanimeerde patiënten zo snel mogelijk afgekoeld naar 32 tot 34 graden. Deze behandeling is gebaseerd op de gunstige resultaten bij ongeveer driehonderd vijftig patiënten wereldwijd. Pickkers toont nu in onderzoek bij meer dan vijfduizend patiënten aan dat koeling de overlevingskans van deze patiënten inderdaad vergroot. De daling van de lichaamstemperatuur zorgt ervoor dat van elke honderd patiënten er zes tot zeven minder overlijden.
Niet te rechtvaardigen
Pickkers is tevreden dat zijn onderzoek overeenstemt met de gangbare handelswijze. “Het is toch een beetje riskant om zo’n ingrijpende verandering van de behandelwijze te baseren op onderzoek bij in totaal slechts driehonderd vijftig patiënten. Daarom hebben we met gegevens van de Nationale Intensive Care Evaluatie (NICE), een databank die de gegevens van IC-patiënten in Nederland verzamelt , de effecten van koeling nog eens op een veel grotere schaal onderzocht.” Van de ruim 5000 patiënten die bij het onderzoek betrokken werden, werden ruim 1500 niet en 3500 wel gekoeld. De conclusie laten volgens Pickkers geen ruimte voor twijfel. “Zonder koeling overlijdt 72 procent van de patiënten, met koeling daalt dit percentage tot bijna 65 procent. Op honderd patiënten redt koeling dus zes tot zeven levens. Met deze resultaten is het achterwege laten van koelen na een reanimatie niet meer te rechtvaardigen.”
Kwaliteit
NICE registreert niet met welke kwaliteit van leven de patiënt na behandeling weer het ziekenhuis verlaat. “Daar hebben we dus geen harde gegevens over”, zegt Pickkers. “Maar toch bestaat de indruk dat ook de kwaliteit van leven over het algemeen verbetert. In de oorspronkelijke, kleinere studies werd daar overigens wel naar gekeken en nam de neurologische schade volgens de onderzoekers inderdaad af.” Het idee achter de afkoeling is dat daardoor de biologische processen in het lichaam langzamer verlopen. Na een reanimatie ontstaat vaak zuurstofgebrek in de hersenen, waardoor schadelijke metabole processen in gang worden gezet. Koeling dempt die processen waardoor minder schade ontstaat, zo is de gedachte.
Schadelijk
Pickkers deed nog een andere interessante ontdekking. “We zagen dat vooral patiënten die de eerste dag kampen met koorts, met een lichaamstemperatuur boven de 38,5 graden, slechte vooruitzichten hebben. Van hen overlijdt 95 procent. Koorts is dus zeer schadelijk. Dat werpt ook meteen de vraag op naar de ideale lichaamstemperatuur, want misschien is het voorkomen van koorts en een te hoge temperatuur wel veel belangrijker dan het afkoelen naar 32 tot 34 graden. Op dit moment vindt er vanuit Zweden onderzoek plaats naar het verschil tussen behandelingen met 32 tot 34 en 36 graden. We zijn heel nieuwsgierig naar wat daar uit gaat komen.”
